Het wit bepleisterde landhuis in een grote parkachtige tuin, genaamd Huize Nijenstede, was tot voor kort bekend als het klederdrachtmuseum van de regio. In 2007 werd het pand aangekocht door de landelijk bekende radiomaker – en Hardenberger – Edwin Evers. Ruim anderhalve eeuw geleden, in 1854 of 1855, liet mr. Jan van Delden, in die tijd burgemeester van zowel Stad als Ambt Hardenberg, op eigen grond een markant herenhuis bouwen. Hij had die grond drie jaar eerder gekocht van raadslid Berend Nijzink en gemeenteontvanger Lephert Santman. Van Delden had er duizend gulden voor betaald. Na de oplevering betrok hij het pand met zijn vrouw Cecilia Suzanna Kerkhoven. Enkele jaren daarvoor was hij aangetreden als burgemeester, nadat hij hetzelfde ambt had uitgeoefend in de gemeente Diepenheim. Het echtpaar Van Delden verhuisde circa vijf jaren na de ingebruikname van de villa. Begin 1860 werd de burgemeester eervol ontslag verleend, waarna hij directeur werd van de Deventer Stoombootmaatschappij.
Na zijn vertrek werd het buitenverblijf met 62 exquise vruchtboomen voor zesduizend gulden verkocht aan notaris Willem Fredrik van der Muelen. Het landhuis had zeven behangen kamers, een keuken met wel- en regenwaterpomp, twee zolders en twee kelders. In de overdrachtsakte werd het huis al Nijenstede genoemd, gelegen tegenover het landgoed Heemse. In diezelfde akte staat de oud-burgemeester nadrukkelijk vermeld als stichter van het pand. De betekenis van de naam is voor een nieuw huis voor de hand liggend: nieuwe plek. De naam heeft echter wel voor verwarring gezorgd, omdat de voorloper van Hardenberg, gelegen ten oosten van de stad, ook Nijenstede heette.
De notaris breidde het landhuis in 1869 uit met de bouw van een koetshuis en een kantoor. Bovendien werd de tuin verfraaid tot wat genoemd werd een terrein van vermaak. Hiermee zal waarschijnlijk een parkachtige aanleg bedoeld zijn waarin men aangenaam kon wandelen of vertoeven. Wellicht is er zelfs een doolhof geweest.
Van der Muelen verruilde Heemse in 1873 voor Goor en werd daar notaris. Hij verkocht het landhuis met de parktuin aan zijn opvolger Jan Gerhard Troost. Bij deze overdracht werd expliciet de vijver voor het huis genoemd.
In 1878 werd Nijenstede bewoond door ene Teunis Mulder, zoals blijkt uit een advertentie in de Zwolsche Courant van 17 juni. Nijenstede ging in de daaropvolgende decennia nog een aantal malen over in andere handen.
In 1903 werd Nijenstede aangekocht door de gemeente Ambt Hardenberg en weer ging functioneren als burgemeesterswoning. Het huis werd door de gemeente verhuurd aan achtereenvolgende burgemeesters De Chalmot en Weitkamp. In die tijd werd een nieuwe serre gerealiseerd en werd het pand enigszins gerenoveerd. Nijenstede werd in 1925 door de gemeente verkocht vanwege in de nabije toekomst te verwachten onderhoudskosten. De nieuwe eigenaar was H.J. Logtenberg uit Welsum.
Bij de bevrijding van Heemse, in april 1945, vonden hevige vuurgevechten plaats. De Duitse militairen verschansten zich tijdens deze gevechten in Huize Nijenstede. Na verschillende huurders, waaronder de familie Nijman, werd het pand in 1948 gekocht door burgemeester Johannes Albertus Mathijs van Oorschot. Hij liet het hoofdgebouw renoveren en het koetshuis slopen. Vijf jaar later deed hij het pand van de hand en werd dokter Jan Bernard Mullers, chirurg/geneesheer-directeur van het Röpcke-Zweersziekenhuis in Hardenberg, de nieuwe eigenaar. Zijn weduwe, Gusta Mullers-Bast, liet in 1950 – nagenoeg op de fundamenten van het oude – in passende stijl een nieuw koetshuis bouwen. Naar aanleiding van deze plannen tot herbouw werd op 22 december 1993 door de gemeenteraad besloten dat Huize Nijenstede werd aangewezen als eerste gemeentelijk monument van Hardenberg.
Kadastrale geschiedenis
Legger 1069/1: Sectie B-573. Bouwland. Eigendom van burgemeester mr. Jan van Delden. In 1855 ontginning en stichting. Over op:
Legger 1069/8: Nieuwe sectie B-2225. Huis, erf en schuur. In 1860 verkoop. Over op:
Legger 1672/6: Sectie B-2225. Huis, erf en schuur. Eigendom van notaris Willem Frederik van der Muelen te Heemse. In 1869 bijbouw koetshuis. Over op:
Legger 1672/17: Nieuwe sectie B-4836. Huis en erf. In 1873 verkoop. Over op legger 3237/1.
Legger 1672/18: Nieuwe sectie B-4837. Kantoor en koetshuis.
Op 28 juni 1873 begon notaris J.G. Troost aan de openbare veiling van het heerenhuis met daaraan verbonden koetshuis, stal, kantoor en turfhok, op verzoek van zijn voorganger Van der Muelen. In de akte wordt gesproken van een marmeren schoorsteenmantel in het huis en koperen pijpen op de schoorstenen van het kantoor en de suite. De links van het herenhuis gelegen timmermanswoning (sectie B-5107), bewoond door timmerman Teunis ten Have, ging ook onder de hamer, maar bleef eigendom van de oud-notaris. (aktenr. 17).
Bij onderhandse koopakte van 2 augustus 1873 verkreeg notaris Troost het buitenverblijf Nijenstede.
Legger 3237/1: Sectie B-4836. Eigendom van notaris Jan Gerhard Troost te Heemse. Huisnr. A-103. In 1877 vereniging van percelen. Over op legger 3237/36.
Legger 3237/2: Sectie B-4837. Eigendom van idem. In 1877 vereniging van percelen. Over op legger 3237/36.
Legger 3237/36: Nieuwe sectie B-5353. Huis en erf. Huisnr. A-103.
Op 30 november 1878 verleed notaris Gerard de Meyier de overdracht van het buitenverblijf Nijenstede. Het was door oud-notaris Jan Gerhard Troost te Arnhem voor 6000 gulden verkocht aan vervener Roelof Brink te Heemse en bestond uit een heerenhuis met stalling, koetshuis, schuur en daarbij en omliggende grond c.s. Brink betaalde 2000 gulden en verleende voor de overige 4000 gulden een recht van eerste hypotheek op de verbonden goederen (aktenr. 56).
Legger 3881/8: Eigendom van vervener Roelof Brink te Heemse. In 1879 gedeeltelijke afbraak en bijbouw. Over op:
Legger 3881/10: Nieuwe sectie B-5435. Huis. In 1884 verkoop. Over op:
Legger 4449/8: Eigendom van Grietje Hemmes, weduwe van Geert Bolhuis te Haren. In 1891 verkoop. Over op:
Legger 4956/6: Eigendom van Willemke van Velzen, echtgenote van burgemeester Korstiaan van der Burg. In 1893 expiratie vrijdom. Over op:
Legger 4956/13: In 1903 vereniging. Over op:
Legger 4956/17: Nieuwe sectie B-6086. Huis, plantsoen en moestuin. In 1903 verkoop. Over op:
Legger 428/110: Eigendom van de gemeente Ambt Hardenberg. In 1907 vereniging. Over op:
Legger 428/123: Nieuwe sectie B-6369. Huis en tuin. In 1913 vernieuwd. Over op:
Legger 428/157: In 1925 verkoop. Over op:
Legger 9091/3: Eigendom van Hendrik Johan Logtenberg, zonder beroep te Olst/Welsum. In 1936 boedelscheiding. Over op:
Legger 10489/3: Sectie B-6369. Huis en tuin. Eigendom van Grada Lubberta Logtenberg, zonder beroep, te Welsum. In 1941 vereniging en redres. Over op:
Legger 10489/4: Nieuwe sectie B-7443. Huis, tuin en plantsoen. In 1946 ruilverkaveling. Over op:
Legger 10489/5: Sectie O-82. Villa en tuin. In 1948 verkoop. Over op:
Legger 11714/2: Sectie O-82 aan de Hessenweg. Eigendom van mr. Johannes Albertus Mathijs van Oorschot, burgemeester. In 1953 verkoop. Over op:
Legger 12446/1: Sectie O-1802 aan de Hessenweg. Eigendom van Jan Bernard Mullers, chirurg.
