Vanmiddag om half drie begint de optocht vanaf het LOC. Decennia geleden was het lopen met een palmpaastak al traditie in Hardenberg. Vandaar dat we vandaag een serie foto’s laten zien uit verschillende tijdvakken. Het merendeel is uit de jaren ’50 en ’60 en afkomstig uit de collectie van ds. E.J. Loor.
In 1969 meldde Het Noord-Oosten:
“Maar bij het nagaan van de verschillende palmpasens trof ons het verschil van uitgangspunt. De palmstokken van Hardenberg zijn heel anders dan die van Gramsbergen en in Almelo maakt men ze weer heel anders. Toen we probeerden wat meer inzicht over het uitgangspunt van de palmstokken te vinden, kwamen we weinig verder. Dan is er sprake van palmboompjes, versierd met linten en gekleurd papier en behangen met verschillende lekkernijen.
In Gramsbergen heeft men echter een stok met kruis en slingers en dat geheel is van binnen geheel opgevuld met palm en lekkers. Men heeft daar voor de kleintjes tot bijv. 8 jaar een ‘strampel’, een in tweeën uitlopende stok. De groteren tot bijv. 10 jaar krijgen daar een dwarsstok opgespijkerd, maar voor de nog groteren geldt dan de enorme opmaak, die afgedekt wordt door een grote ronde krakeling, die in haar oorsprong wel eens iets te maken kan hebben gehad met het zonnerad.
In Hardenberg maakt men mooie stokken in allerlei variaties. Uitgangspunt is daar meer de maagdelijke palm te benutten met bloemknopjes. Het wordt steeds moeilijker om in ’t bezit daarvan te komen.
Het lijkt er overigens wel op, dat al deze paasgebruiken een heidense oorsprong hebben, waarbij in dit geval de palm klaarblijkelijk wijst op ’t grote gebeuren van Jezus’ intocht in Jeruzalem. Is er dat uitsluitend aan toegevoegd? Wij denken het wel.
Het zonnerad, dat als een grote krakeling in Gramsbergen wordt gebruikt, wijst echter op de doorbrekende zon. Het donker van de winter verdwijnt en de zon breekt door. Die gedachte spreekt ook in de paasvuren, waaromheen en waardoor de jongens en meisjes bij de afnemende gloed dansten. Ze strooiden daarna de as van het vuur uit over de velden als symbool van de vruchtbaarheid.
Opmerkelijk is ook dat men in Gramsbergen spreekt van gansjes op de stokken. Dat kwamen we nog nergens anders tegen. In Hardenberg en andere dorpen heeft men het ‘haantien op een stokkien’. Zo meteen gaan we ons ‘zat eieren eten’, maar dat is in haar oorsprong weer ontleend aan het eieren zoeken.
Nu echter blijkt, dat vrijwel uitsluitend in bepaalde dorpen van Overijssel en Drenthe het gebruik van palmpasens in ere wordt gehouden, lijkt het ons van veel belang om dit voor de toekomst tot een omvangrijker folkloristisch gebeuren op te voeren.
Bij de palmpaasoptocht in Hardenberg was het prettig ook nu weer een 12-tal deelnemers van het gezinsoord ‘De Molengoot’ in de kring te hebben.”
