Archieven: 2017-07-15

Toen, op 15 juli 1914: openbare lagere school in Rheeze opgeheven.

0715_school_Rheeze

De openbare lagere school in Rheeze werd met ingang van 15 juli 1914 opgeheven. In de raadsvergadering van Ambt Hardenberg van 28 januari 1914 was daartoe besloten:
“In verband met een adres van H. J. Waterink en 36 anderen, allen inwoners der buurtschappen Rheeze en Diffelen, verklarende, dat zij voor hun kinderen christelijk onderwijs verlangen en naar aanleiding van het feit, dat slechts een 8-tal leerlingen thans de openbare lagere school te Rheeze bezoeken en het te voorzien is, dat dit getal in de toekomst kleiner wordt, stellen B. en W. voor die school, met ingang van den eersten dag der maand, volgende op die waarop de goedkeuring door Ged. Staten aan het raadsbesluit bij B. en W. zal zijn ingekomen, op te heffen. Ook werd gelezen een adres van E. J. Welleweerd en 5 anderen, ingezetenen der buurtschappen Rheese en Diffelen om de school te Rheeze te handhaven. Na eenige discussie werd met 9 tegen 4 stemmen, die der heeren Harbert, Veldkamp, v. d. Sanden en Reinders, het voorstel van B. en W. aangenomen”.

Veel ouders stuurden hun kinderen voor 1914 al naar Heemse, naar de school met de bijbel. Met een omnibus – van Heijink – werden ze van en naar school gebracht. De openbare school in Rheeze werd in die tijd door nog slechts zes leerlingen bezocht. Na veel tegenstand werd de openbare school dus per 15 juli 1914 opgeheven. Het schoolgebouw werd gekocht van de gemeente. In een week tijd collecteerden de inwoners van Rheeze en Diffelen een bedrag van 2100 gulden bij elkaar. Met dit geld en een lening werd het mogelijk om het ‘oude’, uit 1882 daterende, schoolgebouw en bijbehorende onderwijzerswoning over te nemen van de gemeente Ambt Hardenberg, voor een bedrag van 4500 gulden. Voor 1290 gulden werd het verbouwd. Op 7 januari 1915 werd de ‘nieuwe’ christelijk school feestelijk in gebruik genomen.


Toen, op 14 juli 1903: bissing in Hardenberg.

0714_Bissing

Wie kent niet de Ommer Bissingh? Sinds mensenheugenis, ja zelfs eeuwenlang, wordt in stad Ommen jaarlijks de Bissingh gehouden. Dat men echter ruim een eeuw geleden in Hardenberg de jaarmarkten ook ‘Bissingh’ noemde, is veel minder bekend. In ’t Salland’s Volksblad van 11 juli 1903 vonden we bijgaande advertentie, waarin werd bekend gemaakt dat op 14 juli Markt te Hardenberg was, tussen haakjes aangevuld met (Bissing).

0714_Bissing2

Foto: de winkel van Dorgelo.

0711_Dorgelo
Een kijkje in het interieur van de winkel in zaad- en pootgoederen van de familie Dorgelo aan de Hessenweg. Links zit Gerhardus Egbertus (Gerard) Dorgelo (geb. 25-03-1919). Achter de toonbank staat zijn oudere broer Evert Jan (geb. 30-12-1908) met een sigaar in de mond. De man met pet is Jan Timmer. Hij was in dienst als knecht. Rechts zit Henk Dorgelo (geb. 14-01-1933), een zoon van Evert Jan. Geruime tijd voor de oorlog was Evert Jan de zaadhandel gestart. Achter de winkel bevond zich de opslagruimte voor verschillende soorten aardappelen, (kunst)meststoffen en bestrijdingsmiddelen. In het midden van de jaren ’90 is het bedrijf beëindigd. Nu is op die locatie rijwielhandel Slot gevestigd.


Toen, op 10 juli 1734: de zwerm bijen in Lutten.

0710_Lutten

Toen, op 10 juli…
Een typisch geval voor ‘de rijdende rechter’. Op 19 juli 1734 werd het vonnis geveld in een heftig meningsverschil tussen twee boeren uit Lutten. Dankzij een aantal getuigen bleef Albert Wolbink eigenaar van zijn zwerm bijen en werd hij zelfs schadeloos gesteld. Het vonnis is bewaard gebleven in het zgn. ‘Contentieus archief van het Schoutambt Hardenberg’. Rigter (schout) Arnold Voltelen noteerde:
“Erschenen Albert op ’t Wolbink te Lutten, seggende tegens heden te hebben doen citeren Henrik Wilpshaer om eijsch en aensprake te aenhoren, waerom hij comparant dan seide dat op saterdag den tienden deser hem uit sijn ijmenstal een swarm bijen was ontvlogen, dat hij deselve nagevolgt en in ’t oog gehouden hebbende, had gesien dat die swerm was gevlogen in een korf van Henrik Wilpshaer. En dat hij daerop die swerm, nadat aan de vrouw daervan kennis was gegeven, had weerom gehaelt en weder bij de sijne gebragt. Dat nu Henrik Wilpshaer had kunnen goetvinden die swerm en korf hem weder had aftehalen, en vermits na regte bekent is, dat so lang hij de swerm bijen in ’t oog houd en vervolgt, de sijne blijft, so concludeerd Albert Wolbink dat Henrik Wilpshaer sal worden gecondemneert om an hem sijn swerm bijen kost en schadeloos weerom te moeten brengen.


0710_Lutten2


Waerop verscheen Henrik Wilpshaer, seggende dat hij op die selfde dag in die selfde korf ook een swerm bijen gehad heeft en dat het wel waar sal sijn dat die swerm bijen in die korf is gevlogen. Doch vermits hij daer ook één in gehad heeft, dat hij vermeind dat hem van die swerm de halfscheid of sooveel als ’t Gerigte sal oordelen, toequam, waertoe bij desen concludeerde onder eijsch van kosten. Waerop Albert Wolbink seide dat twee getuigen, Willem Henriks en Evert Jansen, toen de swerm bijen voor de gat de korf hebben omgekeert en wel gesien dat erin de korf eenige weinige bijen waeren, dog niet so dat die op verre na voor een swerm konde gerekent worden, so als deselve getuigen praesent in den Gerigte hebben verklaert, dat dienvolgens daeruit niet kan gerekent worden dat er een swerm bijen in sat en dat derhalven die gronden an de geciteerde ongefundeert sijnde, deselve sal worden gecondemneert, so als bij voren genomen conclusie staet vermelt”.
De rechtbank deed daarop de volgende uitspraak:
“Het Gerigt verstaet dat Henrik Wilpshaer gehouden is de genoemde swerm bijen kost en schadeloos aen Albert op ’t Wolbink te moeten restitueren, en verstaen wijders tot voorkominge van verdre sulke geringe verschillen tussen de partijen, dat Henrik Wilpshaer voor de korf en rent als andersins aan Albert op ’t Wolbink sal geven vijftien stuivers”.


0710_Lutten3


Toen, op 08 juli 1905: plannen voor een christelijke school in Rheeze en Diffelen.

0708_school_Rheeze
1915-1940: Op 8 januari werd het 25-jarig jubileum gevierd van de christelijke school te Rheeze. Op de fot staat het personeel en bestuur.
bovenste rij: juffrouw De Vries, J. Nijhuis, E.J. Stoeten en R. Nijman.
onderste rij: juffrouw Koopman, meester Koopman, J. Altena, G. Overweg en G.J. Timmerman.

Het Salland’s Volksblad van 14 juli 1905 rapporteerde:
“Zaterdagmiddag [8 juli] om drie uur verzamelden zich ten huize van den heer Snel op de Rheezerkamp, verschillende mannen uit Rheeze en Diffelen, ter bespreking van het plan om een christelijke school op te richten. Alles ging in de beste harmonie. Een commissie van 5 man, leden van de verschillende kerkgenootschappen, kreeg de leiding. Een uitstekend geschikt terrein ligt ter beschikking. De statuten zullen opgesteld en ter verkrijging van koninklijke goedkeuring worden opgezonden. Nog een korten tijd en onder Gods zegen zal ook daar de wensch van velen worden vervuld en een school waar Gods Woord grondslag en zuurdeeg is, de kinderen volgens de doopsbelofte opvoeden.”

Het zou nog bijna 10 jaar duren voor er een christelijke school werd gerealiseerd. In augustus 1991 moest de de school noodgedwongen, wegens te weinig kinderen, de deuren sluiten…