De foto toont leden van de Schietvereeniging ‘De Roos’, gemaakt tijdens een oefening of wedstrijd in de Rheezerbelten. Geheel linksboven: sergeant-majoor Pieters, naast hem met strohoed Van Veen (kandidaat-notaris uit Coevorden), Links met pet: Johan Cramer. Daarvoor zit Herman Weitkamp. Naast deze Roelof Kremer en voor deze meester Luymes uit Brucht. Boven het bord: Arnoldus Lambertus Sierink (1891-1968), naast hem Wolter IJzebrink (1893-1956). Daarvoor Machiel Verwoest (hoofd van de christelijke school te Heemse en secretaris van de vereniging). Naast het bord rechts: Jan Richterink Zweers en naasts deze bakker Zandrie Koeslag. Achter deze: Gerrit Lotterman en geheel rechts onderwijzer Van der Sluis uit Brucht.
Het Salland’s Volksblad van 15 november 1912 schreef: “Zij, die wenschen toe te treden tot eene op te richten schietvereeniging, worden uitgenoodigd tot het bijwonen eener vergadering op donderdag 21 november, ’s avonds om 8 uur in de Chr. Bewaarschool te Hardenberg.”
Een week later meldde dezelfde krant: “Op de vergadering werd overgegaan tot de oprichting. Een dertigtal leden trad toe. Het bestuur werd samengesteld uit de heren R. Luimes, M. Verwoest, H. Weitkamp, Z. Koeslag en H. van Veen. De eerstvolgende oefening werd vastgesteld op donderdag 5 dec. ’s avonds te zeven uur in de Bewaarschool te Hardenberg.
Enkele maanden later, op 30 mei 1913, meldde de krant: “De schietoefeningen op de heide achter Hardenberg zijn weer begonnen. M. Verwoest (secr.).”
En op 12 september 1913 schreef het Salland’s Volksblad: “Heden ontving de secretaris der schietvereniging De Roos bericht dat de koninklijke goedkeuring verkregen is op haar statuten.”
Op 13 maart 1914 schreef men: “Bij de gisteren gehouden schietwedstrijd, uitgaande van de Schietvereeniging ‘De Roos’, waren prijswinnaars: in de 1e klas J. Grooters (één prijs) en in de 2de klasse H. Bosch (1ste prijs), G. Brand (2de prijs) en R.E. de Bruin (3de prijs). Over een maand zal er weer een wedstrijd worden gehouden.”
Op 17 juli 1914 schreef de krant: “Het bestuur der Schietvereeniging De Roos maakt bekend dat gedurende de schietoefeningen in De Korte Steeg donderdags van 5 uur een roode vlag geplant is op de borstwering. Donderdag 23 juli schietwedstrijd.”
Op 18 november 1931 overleed de joodse uitgever, drukker en schrijver Aron Kropveld in Hardenberg.
De oudst bekende – nog bewaard gebleven – krant van Hardenberg is een editie van ‘De Hardenberger Courant’. Het vermeldt dat het de 43ste editie van de 5de jaargang is. Zodoende mogen we aannemen dat de krant voor het eerst in 1896 verscheen. De jood Aron Kropveld was de drukker en uitgever van de krant. Aron was in 1849 geboren in Coevorden. Zijn ouders, Samuel en Aaltje Kropveld, verhuisden toen hij twaalf was naar Stad Hardenberg. Daar groeide Aron op in een groot gezin. Hij bekwaamde zich in de boekdrukkunst.
In de zomer van 1879 trouwde hij met zijn verre nicht Tallegien Kropveld uit Roswinkel en samen vestigden ze zich op het adres A-166, een woning in de Ganzestraat, pal achter het stadhuis. Van daaruit begon hij in 1896 een eigen krantenuitgeverij. De Hardenberger Courant was een weekblad. Iedere vrijdag ontvingen de abonnees de nieuwste editie thuis. Het abonnementsgeld bedroeg slechts drie kwartjes per half jaar. De krant was van neutrale signatuur en er was ruimte voor internationaal, nationaal en lokaal nieuws.
Een krant in elkaar zetten was destijds een heel karwei; er was geen zetmachine. Er was geen roterende drukpers die door een eenvoudige elektromotor kon worden aangedreven. Alles moest met de hand gebeuren. Eerst werd de krant letter voor letter met de hand gezet en pas dan sloeg men aan het drukken. De letters werden met een inktrol van inkt voorzien. Een knecht legde er een vel papier op en Kropveld drukte. De zware pers werd er op gelegd en met kracht werd de spanning erop gebracht. Dan volgde de ene krant na de andere… tien… twintig… vijftig… Dan stopte Kropveld even om zijn werkjasje uit te trekken. “Nummer één”, luidde dan zijn plechtige ontboezeming en verder ging het weer. Een enorme krachtsinspanning kostte dat drukken. “Nummer twee”, kondigde Kropveld dan een tijd later weer aan en zijn vest werd aan de kant gelegd. Nummer drie volgde en dan ging ‘de tien geboden’ bij het stapeltje kledingstukken. Nummer vier was zijn boezeroen en tegen het laatste deel van de oplage kwam onder de plechtige afkondiging van “Nummer vijf” ook de hemdrok naast zijn kleren te liggen en hevig zwetend werden de laatste kranten gedrukt. Zodra de laatste krant gedrukt was, zeeg de amechtige Kropveld naar adem snakkend neer in een gemakkelijke stoel die Tallegien, zijn zorgdragende wederhelft, had klaar gezet. Een warme stoof stond er voor, want de zwetende drukker mocht niet te snel afkoelen. Wanneer dan vrijdagsavonds de lezers van de Hardenberger krant smulden van de frisse berichten die waren ontsproten aan de werkzame geest van Kropveld, Soer en al die anderen, dachten ze er niet aan wat een enorme klus het maken van de krant was geweest…
In de zaak van Kropveld werden ook allerlei andere werken gedrukt. Zo werden boekwerkjes voor verenigingen gemaakt, keuren voor de waterschappen gedrukt, bestekken en voorwaarden voor aanbestedingen vervaardigd en rolden er regelmatig publicaties van de pers, gemaakt in opdracht van gemeenten. Op eigen initiatief gaf Aron Kropveld de allereerste prentbriefkaarten van Hardenberg en Heemse uit. De oudste dateren uit circa 1900 en geven nu een prachtig beeld van de sfeer van toen. Enkele ervan hebben een prominente plek gekregen in ons recent verschenen boek ‘Hardenberg op de kaart’.
Aron overleed in november 1931, op 82-jarige leeftijd, in het ziekenhuis in Zwolle. Zijn vrouw Tallegien was al vele jaren eerder gestorven. Arons huishouding werd de laatste jaren van zijn leven bestierd door zijn ongehuwde zuster Bertha. Aron werd begraven op de joodse begraafplaats aan het huidige Mulopad. Nog lang zou hij worden herinnerd als de plaatselijke humorist. In zijn Hardenberger Courant heeft hij regelmatig in zijn brieven, ondertekend met ‘Gait Oom’, daarvan doen blijken.
Jarenlang was dit een markant tafereel in Hardenberg: de lange rij woonarken in de kleine insteekhaven. Van rechts naar links: Herman Kampjes (Casa Cara), Henk Batterink, Gerrie ten Cate (van de garage), Casper Dijkhuis, Johan Rijstenberg en onderwijzer Lutjeboer.
Op 27 maart 1964 kondigde de lokale krant aan dat de bewoners van de woonschuiten van gemeentewege waren aangeschreven om voor 1 januari van het daarop volgende jaar hun schepen uit de haven te verwijderen.
Johan George Boekhoven, ambtenaar Burgerlijke Stand.
Johan George Boekhoven, ambtenaar Burgerlijke Stand.
Op 9 november 1960 werd Johan George Boekhoven, hoofdcommies ter secretarie en jarenlang ambtenaar van de burgerlijke stand, onderscheiden door burgemeester De Goede van Hardenberg. Hij was door de koningin bij zijn 40-jarig ambtsjubileum benoemd tot ridder in de orde van Oranje Nassau. In 1963 zou Boekhoven de gemeentedienst verlaten vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Meer dan vierduizend paartjes had hij in de echt verbonden. In 1914 was hij zijn werkzaam leven begonnen in Sommelsdijk. Na drie jaar vertrok hij naar Hasselt, waarna hij op 1 oktober 1920 in Hardenberg aan de slag ging.
Op 8 november 1946 werd de Hardenberger Gymnastiek Vereniging (HGV) opgericht. Dat gebeurde in de kantine van de Eltem, de toenmalige textielfabriek aan de Burgemeester Schuitestraat.
Onderstaande foto is gemaakt tijdens het 15-jarig bestaan van de vereniging. De feestelijkheden vond toen plaats in zaal Potgiesser aan de Markt in Hardenberg.
De groepsfoto met bovenaan bij de vlag, links Anton Meijer en rechts Rein Dorman. Geheel rechts gymleraar Sietze Dijkstra. Tweede rij v.l.n.r.: Aaltinus Dorman, Gert Kremer, Gerrit Dorgelo, Eg Hultink en Lambert Smit. Onderste rij v.l.n.r.: Jan Harm Hultink, Albert Dorman, Gerrit Veneman en Ab Hultink [Baalder].
