Archieven: 2021-01-02

Het Salland’s Volksblad van 10 januari 1903 schreef:
Hardenberg. Vrijdag 2 januari jl. had hier de plechtige inwijding der nieuw gebouwde synagoge plaats.
Het gebouw zelve zag er van binnen in allen eenvoud vriendelijk en gezellig uit. De banken waren ruim en gemakkelijk en van weerszijden straalde er een overvloed van licht binnen. Rustig brandden de kaarsen op de luchters. Toen het half 1 sloeg, werden de deuren gesloten. Daar weerklinken de belletjes der heilige rollen en als ze binnen worden gedragen, van uit het koor het: ‘Gezegend is hij, die daar komt in den naam des Heeren’, natuurlijk dan op z’n Hebreeuwsch. De dragers wachten tot het lied is geëindigd, dan gaan ze weer voort en ondertusschen heft het koor een psalm der dankhulde aan. Daarna worden de Wetsrollen in de Heilige Arke geplaatst. De opperrabijn herdenkt den afgestorvenen der gemeente, jammer in ’t Hebreeuwsch, en ook ons programma gaf ons hierin geen opheldering. Nu opent de opperrabijn de arke weer, terwijl het koor zingt. De Wetsrollen worden er uitgenomen en het dragen ervan om de biema begint (de biema is de verhevenheid midden in de Synagoge waarop het koor staat). Tot zevenmaal geschiedt een ommegang. Onder elken ommegang wordt er een psalm gezongen. Voor de dragers der Heilige Wetsrollen uit loopen twee meisjes in ’t wit gekleed ‘al looverkens strooiend’. Elke ommegang wordt weer door andere personen verricht. De zeven ommegangen zijn afgeloopen. De dragers der Wetsrollen stellen zich voor de Biema en de voorzanger zingt alleen een loflied, gevolgd door het aanheffen door gansch het koor van Ps. 24. De opperrabijn plaatst ze nu weer in de arke en het koor heft aan: ‘Rust nu Eeuwige onder de tienduizenden, voortkomende uit de duizenden Israels’ enz.

Nu neemt de heer J. Bromet het woord. Hij roept al de aanwezigen een welkom toe. Hij gedenkt den vorigen synagoge als een ouden vriend. Gaat in ’t kort haar geschiedenis na. Ze verviel, zooals alles op aarde.

Hij herhaalt het tot stand komen der nieuwe, dankt architect en bouwlieden en geeft dan het woord aan den opperrabijn van het ressort Overijssel, den weleerwaarden heer S.J.S. Hirsch. De voorzanger trekt nu het rood pluche voorhang weg van voor de arke en opent de deuren. De opperrabijn plaatst er zich voor en spreekt het gebed voor het Koninklijk huis uit. De ark wordt weer gesloten. Nog kan hieraan worden toegevoegd dat de leden der gemeente in het gebouw der openbare school te Hardenberg, dat hun daartoe was afgestaan, een feestelijke samenkomst hielden die zaterdagavond 8 uur aanving en lang duurde. Ook nog zondagavond werd in dit zelfde gebouw door hen feest gehouden.

In den nacht “van ’t ouwe in ’t nieuwe”, van 31 december 1926 op 1 januari 1927, deed klepperman Harm Evers in Gramsbergen zijn officiële ‘laatste ronde’. Het geïllustreerd familieweekblad ‘Van Eigen Erf’ publiceerde deze foto’s van die laatste ronde in haar editie van 14 januari 1927.

Harm Evers, de nachtwacht te Gramsbergen, deed in den nacht van ’t ouwe in het nieuwe officieel zijn laatste ronde, waarbij een belangstelling werd getoond als misschien nog nooit tevoren werd ondervonden.
Bovenstaande foto is gemaakt te middernacht, vóór het huis van den Burgemeester. Z. Ed. Achtb. hield. als naar gewoonte een toespraak, ditmaal in verband ook met de laatste ronde.

Behalve in Ootmarsum is ook in Gramsbergen de nachtwacht afgeschaft, en ook daar scheen hij aanvankelijk in den nacht van 31 December op 1 Januari zijn laatste ronde te zullen doen.
Gelukkig schijnt er zoo wel in Gramsbergen als in Ootmarsum kans te bestaan op behoud van deze oeroude instelling.
Hierboven de Nachtwacht, Harm Evers, met zijn trouwe hond.

Vanaf 1 januari 1924 begon de gemeente Stad Hardenberg met georganiseerde gemeentereiniging. Voortaan zou elke donderdag van huis tot huis ‘asch, vuilnis en fecaliën’ worden opgehaald. Er was specifiek voor dit doel een nieuwe ambtenaar aangesteld, de gemeentereiniger, op een jaarwedde van 900 gulden.