Andries Tenburg (1867-1940) was een hoofdonderwijzer die les heeft gegeven aan de openbare lagere school te Loozen-Den Velde.


Andries Tenburg is geboren op 13 juni 1867 in Zuidlaren, als zoon van Jan Tenburg en Trientje Sikkens. Hij trouwde op 8 februari 1890 in Vries met Aaltje Broeksma en na haar overlijden hertrouwde hij op 10 juni 1905 te Zuidhorn met Jansje Beijering.

De vierde hoofdonderwijzer van de buurtschapsschool in Loozen-Den Velde werd Andries Tenburg, als opvolger van Lucas Bras. Na les te hebben gegeven op scholen in Zuidlaren, Anloo, Odoorn en Hollandscheveld aanvaardde hij zijn nieuwe functie met ingang van 1 mei 1899. Enkele maanden eerder had hij laten weten dat ontbreken van een onderwijzerswoning in Den Velde geen belemmering was om hem te benoemen. Eventueel zou hij zelf wel een woning bouwen. Tenburgs tweede echtgenote, Jansje Beijering, was al drie jaar eerder als onderwijzeres verbonden aan de school in Den Velde. Het huwelijk duurde maar kort. Jansje Tenburg-Beijering overleed in 1907.

In 1899 schrijft Tenburg dat hij graag de schooltijden gewijzigd wil zien zodat ’s middags les gegeven kan worden tussen 1 en 3 en niet tussen 2 en 4 uur. Hij heeft te kampen met veel schoolverzuim aangezien kinderen verplicht zijn om vee te hoeden. Een groot deel van het jaar begint dat hoeden rond drie uur ’s middags, zodat veel hoeders het middagdeel geheel missen of verlof vragen om eerder de school te verlaten. Het was de wens van veel ouders om de lesuren te vervroegen zodat hun kinderen de gehele les kunnen bijwonen. Met het oog op de slechte wegen ’s winters en de grote afstand voor veel kleine kinderen zou het ook beter zijn dat in die tijd de school om 3 uur in plaats van om 4 uur eindigt. De lessen in de nuttige handwerken die ’s zomers op de zaterdagochtenden werden gegeven werden slecht bezocht. De reden daarvan lag waarschijnlijk in het feit dat ouders op zaterdag hun kinderen nog minder dan op andere dagen kunnen missen door het vele werk dat op die dag verricht moet worden, zoals het doen van boodschappen naar verafgelegen winkels. Het verzoek van de onderwijzer werd door het college en de schoolopziener goedgekeurd.

Schoolfoto van Den Velde, met linksboven hoofdonderwijzer Tenburg, anno 1912.

In 1920 was het aantal kinderen gestegen tot boven de 90 waardoor een extra onderwijzer(es) moest worden aangesteld. Dit maakte de bouw van een derde klaslokaal noodzakelijk. Door het grote aantal leerlingen was men al lange tijd genoodzaakt om voorin de klas losse banken te plaatsen waardoor de afstand van de voorste bank tot de werkmuur in het ene lokaal slechts tachtig centimeter bedroeg en in het andere lokaal zelfs niet meer dan vijftig. De voorste leerlingen konden dan ook niet vooruit zien maar moesten omhoog kijken naar het werk op het bord. Dit kon een zeer verderfelijke invloed hebben op het gezichtsvermogen van de jonge kinderen. Onderwijzer Tenburg pleitte voor de bouw van een derde lokaal. Ook dit verzoek werd ingewilligd door het gemeentebestuur. Het leslokaal werd gebouwd aan de bestaande school onder architectuur van Joh.D. Meppelink te Coevorden. De laagste inschrijver, K. Huisman van Sluis 7 in Avereest, werd de klus gegund. Uit het archief van de gemeente Gramsbergen blijkt dat Andries ook cursussen Frans gaf voor leden van de vereniging Volksonderwijs te Gramsbergen.

1931 was Tenburg niet in staat om les te geven. Een bericht in de krant meldde: “In verband met de ongesteldheid van den heer Tenburg, hoofd der openbare school te Den Velde, gem. Gramsbergen, is tot tijdelijk hoofd dier school aangesteld mevr. De Klerk-Westerhof te Baalder”. Begin 1932 werd Tenburg eervol ontslag verleend.

Na Tenburg kwam meester Harke van der Meulen. Na een betrekkelijk lange vacature – wegens ziekte van Tenburg – werd eindelijk de functie van hoofdonderwijzer weer ingevuld. Bij de intrede stond men nog even stil bij de periode Tenburg. De voorzitter van de oudercommissie, de heer G.J. Jonkhans, sprak de genodigden toe: “Naast zijn geschiktheid als onderwijsman, was het zijn groote blijmoedigheid die ons steeds trof. Hij verstond de kunst kind met de kinderen te zijn en tevens eerbied af te dwingen, de man met den gullen lach. Den Velde heeft het onder Tenburg goed gehad. Tenburg heeft altijd zijn plicht gedaan, zijn gehele persoon gegeven. Een onderwijzer is een zaaier. Welnu, meester Tenburg heeft hier 33 jaren lang gezaaid het goede zaad en de vruchten zijn vele. Wij wenschen hem van harte beterschap toe!”

Oud-schoolmeester Andries Tenburg overleed op ruim 70-jarige leeftijd op 4 augustus 1940 in het Sophia Ziekenhuis te Zwolle. De krant schreef: “De overledene was gedurende tientallen jaren hoofd der O.L. school te Den Velde, en vervulde in deze buurtschappen gedurende die jaren talrijke bestuursfuncties van de verschillende vereenigingen aldaar. De overledene werd door zijn prettigen omgang en medewerking alom bemind en geacht”. Een paar dagen later schreef de Overijsselsche Courant: “Donderdagmiddag is alhier onder zeer groote belangstelling ter aarde besteld het stoffelijk overschot van wijlen A. Tenburg, oud-hoofd der school te Den Velde. Vrijwel alle ouders der schoolgaande kinderen waren aanwezig om den overledene de laatste eer te bewijzen. Een krans van den schoolkring Den Velde werd aan den lijkwagen gehangen. Op het kerkhof werden allen in de gelegenheid gesteld om den overledene nog even te zien, waarvan allen gebruik maakten. Op verzoek van den overledene werd niet gesproken, terwijl ds. Kool eindigde met het “Onze Vader”.