Gerrit Jan Hermen Dorgelo (1822-1903) was een hoofdonderwijzer die les heeft gegeven aan de openbare lagere school te Heemse.


Gerrit Jan Hermen Dorgelo is geboren op 5 mei 1822 te Heemse, als zoon van Hermen Jan Dorgelo en Egberdina Hendriks. Hij trouwde op 8 mei 1846 te Ambt Hardenberg met Hendrika Stoeten uit Rheeze.

Gerrit Jan Hermen was de derde generatie Dorgelo die opeenvolgend als hoofdonderwijzer aan de school in Heemse stond. Op 18 februari 1846 aanvaardde hij die functie. Op 1 mei 1851 werd hij geëxamineerd als ondermeester en bevorderd van de derde naar de tweede rang. In 1874 schreef het Algemeen Handelsblad: “Heemse. In de vorige maand is het 99 jaren geleden dat de school alhier onder leiding kwam van G. Dorgelo, die opgevolgd werd door zijn zoon H.J. Dorgelo, terwijl daarna zijn kleinzoon G.J.H. Dorgelo aan het hoofd der school werd gesteld en thans nog werkzaam is“.

Op 18 februari 1886 herdacht Dorgelo dat hij 40 jaar eerder de betrekking van hoofdonderwijzer in Heemse aanvaardde. De Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant besteedde ruim aandacht aan de festiviteiten:

“Heemse, 19 febr. Gisteren heerschte een ongewone drukte in onze anders zoo stille plaats. En geen wonder, het was ook voor ons een buitengewone dag. Een onzer geachtste ingezetenen, de heer G. J. H. Dorgelo, hoofd der school alhier, herdacht zijn veertigjarige ambtsvervulling. Eenige zijner buren hadden den vorigen dag een der schoollokalen zeer smaakvol met vlaggen en groen versierd en tot een feestzaal ingericht. ’s Morgens omstreeks 10 uur kwamen de leerlingen, voorzien van vlaggen, bij de school samen en hielden onder geleide van de onderwijzers Snijders, Morrema en Otten een optocht door de buurtschap. Wel was het koud, maar toch waren de kinderen in vroolijke stemming, die nog verhoogd werd door het zingen van feestzangen en nationale liederen. Tegen half twaalf ongeveer verzamelden zich het dagelijksch bestuur der gemeente Ambt Hardenberg, eenige leden der plaatselijke schoolcommissie, eene commissie uit de ingezetenen, de leden van de afdeeling Hardenberg van het Ned. Onderw. Genootschap, vele ouders, vrienden en kennissen van den heer Dorgelo in de school. Toen de heer Dorgelo en zijn familie het eivolle schoolgebouw waren binnengeleid, hieven de leerlingen een welkomstlied aan. Daarop bood de burgemeester, de heer G.A. van Dijck, onder zeer gepaste toespraak den jubilaris vanwege de gemeente een sierlijk cadeau aan, bestaande uit de romantische werken van Jacob van Lennep en J. J. Cremer in prachtband, benevens twee boekenhangers. De heer Van Dijck herdacht vooral den trouwen ambtenaar. Daarna bood de heer W. baron van Ittersum, als oud-leerling, uit naam der ingezetenen, onder eene hartelijke toespraak, zijn vroegeren onderwijzer een prachtige salonlamp en een bronzen hanglamp aan, en, als geschenk van de familie Van Ittersum, een prachtig zilveren pièce de milieu. De heer Van Ittersum herdacht in zijn toespraak den onderwijzer en vriend. Vervolgens bood de heer Koopman, als voorzitter der afdeeling Hardenberg van het N.O. Gen., den jubilaris uit naam van den arrondissementsschoolopziener dr. Kuyper en de leden der afdeeling een marmeren pendule met candalabres aan, als blijk van achting en vriendschap. De heer Koopman herdacht vooral den trouwen vriend en den liefhebbenden echtgenoot. Eindelijk trad de oudste leerling der school, Jac. Lammerts nader, en bood uit naam van alle schoolkinderen zijn zegenwensch aan. Zeer getroffen door de groote en talrijke bewijzen van belangstelling dankte de heer Dorgelo op elk der toespraken en hoopte dat God hem de kracht mocht schenken steeds zóó zijn plicht te volbrengen als hij tot hiertoe had gedaan. Ook de heer W. J. Dorgelo, hoofd der school te Baalder, dankte uit naam der familie voor alle blijken van achting en vriendschap, zijn grijzen vader bewezen. Al deze toespraken werden afgewisseld door het zingen van toepasselijke liedjes door de scholieren. Dezen werden nu onthaald op koek en ontvingen elk een fraaie prent ter herinnering aan dezen heugelijken dag, terwijl ze zich vergastten aan krentebroodjes en melk. De collega’s en vele vrienden bleven dien dag de gasten van den jubilaris en vierden feest tot laat in den avond. Er heerschte een opgewekte, feestelijke stemming en menig toast werd gewijd op het welzijn van den heer Dorgelo en zijn gezin, den bloei van het onderwijs en de voortdurende vriendschap. Door menig luimige voordracht en het opvoeren van een klein tooneelstukje werd de feestvreugde zeer verhoogd. Jammer dat de leden van het schooltoezicht verhinderd waren op dit feest te verschijnen. De arrondissementsschoolopziener had den heer Koopman verzocht mondeling den heer Dorgelo geluk te wenschen, van welke taak deze zich ’s morgens kweet. De districtsschoolopziener zond in den loop van den dag een telegram, terwijl de inspecteur een schriftelijke felicitatie zond”.

Twee jaar later vroeg meester Dorgelo ontslag, hetgeen hem eervol werd verleend met ingang van 18 februari 1891. Hij overleed op 13 februari 1903 te Heemse. Het Salland’s Volksblad meldde vervolgens:

“Heemse, vrijdag 13 febr. overleed te Heemse in de ouderdom van ruim 81 jaar Gerrit Jan Harmen Dorgelo, oud-hoofdonderwijzer, jarenlang ook koster en organist der Hervormde Gemeente. ’t Heengaan van dezen algemeen geachten en beminden grijsaard wordt niet alleen door zijn kinderen en familie, maar door velen die hij zich tot vrienden maakte, diep betreurd. De onderwijzerswereld verliest in hem een van zijn beste vertegenwoordigers, de Ned. Herv. Gem. niet alleen een trouw en ijverig dienaar, maar ook een goed en belangstellend lid, en ook zoo menig plaatselijk belang, we denken bijv. aan de boterfabriek Salland van welker besturen hij zoovele jaren voorzitter was om nog maar niet meer te noemen, mist door zijn overlijden een bereidwillige en krachtigen steun”.