Jakob Ulehake (1862-1930) was een hoofdonderwijzer die les heeft gegeven aan de openbare lagere school te Collendoorn.


Jakob Ulehake is geboren op 1 april 1862 te Hoogersmilde, als zoon van hoofdonderwijzer Hendrik Ulehake en Grietien Jakobs Brinkman. Hij trouwde op 1 juni 1888 te Emmen met Stientje Vos.

Meester Ulehake werd op 5 september 1893 door de raad van Ambt Hardenberg benoemd tot hoofdonderwijzer te Collendoorn. Daarvoor had hij, vanaf 1883, gewerkt als onderwijzer aan de school in zijn geboorteplaats Hoogersmilde. Hij werd eervol ontslagen met ingang van 1 november, maar hij was al enkele weken eerder verhuisd naar Collendoorn.

Landelijke ‘bekendheid’ verwierf hij in 1897 toen hij een zeer vaderlandslievend gedicht had ingezonden dat als ‘nieuw Nederlands volkslied’ zou kunnen fungeren tijdens de inauguratie van de jonge prinses Wilhelmina die het jaar erop zou worden gekroond. Het gedicht werd in de krant ‘Recht voor allen’ met de grond gelijk gemaakt en niet eens zozeer vanwege de inhoud, maar om de anti-pedagogische invloed ervan. Een onbekende schrijver, met initialen D.B., schreef een venijnig maar ook humoristisch epistel dat volledig in de krant werd weergegeven. U kunt het hier nalezen: Ulehake gedicht.

Creatief was Ulehake wel, want in 1903 werd hij voor zijn houtsnijkunst met een extra prijs bekroond tijdens een tentoonstelling te Dedemsvaart. Ook fungeerde hij een tijd als directeur van de zangvereniging Hallelujah te Heemse. Eind 1904 werd Ulehake als hoofdonderwijzer benoemd te Durgerdam, gem. Ransdorp. In de raadsvergadering van 3 februari 1905 werd hem tegen 1 maart eervol ontslag verleend als hoofd van de school te Collendoorn. In 1918, toen hij hoofd der school te Groote IJpolder (gem. Sloten) was, vierde Ulehake het 25-jarig ambtsjubileum als hoofdonderwijzer. 

Ulehake was een groot voorstander van inpoldering, maar hield er andere theorieën op na dan de landelijk bekend geworden ingenieur Lely. Hij was van mening dat zijn ideeën een stuk beter waren, getuige alleen al het op zijn eigen kosten uitgegeven boekje ‘De drooglegging der Zuiderzee: het plan J. Ulehake, in ieder opzicht voortreffelijker’ dat hij hoogstpersoonlijk in 1908 overhandigde aan koningin Wilhelmina. Hij wilde niet alleen de Zuiderzee inpolderen, maar betrok in zijn plannen ook het gehele Waddengebied dat hij tenslotte doorsneden wilde zien met een breed defensiekanaal. Het plan Ulehake ging, zoals vele andere, richting prullenmand. Het plan liet hem echter niet los. In 1916 werd in de Nieuwe Zeeuwse Courant uitvoerig stilgestaan bij het Zuiderzeevraagstuk en Ulehakes oplossingen. Jakob Ulehake overleed op 27 mei 1930 te Hilversum, oud 68 jaar. Hij werd begraven op de nieuwe algemene begraafplaats ‘Bosdrift’ aldaar.