Rode persloop in Hardenberg
– corona avant la lettre –
Op 6 oktober 1811 voelde Antoni van Riemsdijk, maire (burgemeester) van Hardenberg, zich genoodzaakt zeer strenge maatregelen af te kondigen om de verspreiding van de zogenaamde persloop-ziekte tegen te gaan. Tegenwoordig kennen we de rode persloop als dysenterie, een aandoening die bloederige en/of slijmerige diarree veroorzaakt door een ontsteking van de dikke darm. Net als bij het coronavirus was er destijds veel onbekend over persloop. Artsen stonden aanvankelijk voor een raadsel over hoe de verspreiding van de ziekte kon worden voorkomen, maar er werden ook maatregelen genomen die ons nu bekend voorkomen: markten werden verboden en zieken moesten in quarantaine.
[Het verhaal gaat door onder de illustratie]
De burgemeester van de gemeente Hardenberg, die heeft geconstateerd dat de persloop-ziekte in gevaar en verspreiding toeneemt, wil deze verdere verspreiding krachtig tegengaan en beveelt de inwoners van zijn gemeente:
- Het noodzakelijke werk, zoals het oogsten van gewassen, zaaien, voeren en verzorgen van het vee van besmette huishoudens, moet door de inwoners van de buurtschappen om beurten worden uitgevoerd onder toezicht van de rotmeesters, die uitdrukkelijk met de uitvoering van deze taken zijn belast. Elke overtreding van deze regels zal met een boete van 14 goudgulden worden bestraft.
- Gezonde personen moeten alle contact met besmette huishoudens vermijden. Alleen de directe buren mogen deze huishoudens betreden voor noodzakelijke hulp en het brengen van medicijnen. De directe buren worden hiervoor uitdrukkelijk aangesteld en verplicht.
- Niemand uit een besmet huishouden mag een gezond huishouden binnengaan, noch deelnemen aan openbare bijeenkomsten, kerken, scholen, markten of kermissen, en ook niet naar molens of openbare veilingen gaan.
- Overledenen moeten door de directe buren zo snel mogelijk, zonder ze uit te kleden, worden gekist en dezelfde dag nog in een graf van 1,5 meter diep worden begraven, zonder enige plechtigheid of een doodskleed over de kist.
- Dagelijks moeten de noodzakelijke medicijnen voor de zieken door de directe buren worden opgehaald. Geen enkel lid van een besmet huishouden mag hiervoor komen, noch om een sterfgeval bij de ambtenaar van de burgerlijke stand te melden.
De bekendmaaking of publicatie van Van Riemsdijk luidt getranscribeerd:
De maire der gemeente Hardenbergh ondervindende, dat de in dezelve huishoudende persloop-ziekte, zo in gevaarlijkheid als in verspreiding toeneemd en het laatste krachtdadigst willende tegengaan, gelast bij deezen de ingezetenen zijner gemeente
1. dat de gezonden zig van alle gemeenschap met de besmette huisgezinnen zullen hebben te onthouden, en dat niemand dan de naaste nabuuren in dezelve zullen mogen koomen ter noodige hulpe en verhandreikingen van de zieken, waartoe, als meede ter afhaling van de nodige medicamenten deeze naaste nabuuren bij deezen worden gelast en gebooden.
2. dat derhalven zig niemand uit een besmet huisgezin in dat van een gezond zal mogen begeven, nogte ook in eenige publieke bijeenkomsten, kerken, schoolen, markten of kermissen hoegenaamd, gelijkt ook op gene moolens en publieke verkoopingen.
3. dat de gestorvenen door de naaste nabuuren ten spoedigsten en zonder uitkleeding zullen worden gekist en het lijk nog denzelfden dag zal worden begraaven in een graf van 5 voeten diepte, zonder eenige begravenis/plegtigheid hoegenaamd en zonder dat eenig doodkleed over de kist zal mogen worden gelegd.
4. dat dagelijks door de naaste nabuuren de nodige medicamenten voor de zieken zullen worden afgehaald, dog dat daartoe nimmer een lid van een besmet huisgezin zal mogen komen, gelijk ook niet tot de aangifte van eenig sterfgeval aan den officier van den burgerlijken stand.
5. dat het noodwendige werk tot de inzaameling der veldvruchten, zaaijing, voeding en oppassing van het vhee der besmette huisgezinnen door de ingezetenen der buurtschappen bij tourbeurte zal geschieden op aanzage der rotmeesters: die wel expresselijk bij deezen met de executie van alle deeze worden gelast en daarvoor te waken: zullende alle overtreding en deeze contrair met een boete van 14 goudgulden worden bestraft.
En zal deeze op heeden van ’t gemeentehuis te Hardenbergh worden gepubliceerd en aan ’t zelve geäffigeerd. Hardenbergh den 6 october 1811. de Maire, Ant. van Riemsdijk.
