Prominent naast het voormalige gemeentehuis van Avereest staat al anderhalve eeuw dit indertijd in opdracht van de familie Van Barneveld gebouwde woonhuis. Samen met het oude raadhuis vormt het een beeldbepalend en karakteristiek ensemble aan het kanaal de Dedemsvaart. Rond 1863 is het voorname pand gebouwd in opdracht van Johannes Hendrikus van Barneveld, de toenmalige burgemeester van de gemeente Avereest. Hij was in 1830 geboren in Rijssen, waar zijn vader geneesheer was. Al op 26-jarige leeftijd werd hij bij koninklijk besluit benoemd tot eerste burger van de gemeente Gramsbergen. Ook was hij daar gemeentesecretaris. Twee jaar later werd hij burgemeester in de gemeente Staphorst, maar ook daar verbleef hij slechts kort.
Al op 1 januari 1861 begon hij aan zijn volgende ambt als burgemeester van Avereest. Hij werd vrijwel meteen daarna ook benoemd tot gemeentesecretaris en ambtenaar van de burgerlijke stand. Enkele jaren bleef de burgemeester ongehuwd, tot hij op 26 maart 1868 in het stadhuis van Hardenberg trouwde met Anna Charlotte van Riemsdijk. Zij was daar geboren als dochter van burgemeester Cornelis Johannes van Riemsdijk en Carolina Johanna Crull.
 |  |
Zij kwam bij haar man inwonen in het twee verdiepingen tellende pand aan de Hoofdvaart. Uit hun huwelijk werden zeven kinderen geboren, van wie er twee op zeer jonge leeftijd overleden. Enkele andere kinderen bleven ongehuwd bij de ouders wonen. Alleen zoon Cornelis Johannes trad in het huwelijk en zou later als arts in Dedemsvaart werken. Groot was de verslagenheid van de ingezetenen van Avereest toen ze hoorden dat hun geachte burgemeester, die zeventien jaren lang de gemeente had geleid, aan de gevolgen van een kortstondige maar hevige ziekte was overleden. Burgemeester Van Barneveld stierf op 2 december 1878. Hij was vanaf 1859 lid geweest van de Provinciale Staten van Overijssel en genoot in die kringen hoge achting. Hoe geliefd de gestorven burgemeester was, blijkt vooral uit een artikel in de Zwolsche Courant, waarin verslag werd gedaan van zijn begrafenis:
Heden had alhier een aandoenlijke, indrukwekkende plechtigheid plaats. Onder ’t luiden van alle klokken in deze gemeente – een hier volkomen ongewoon eerbewijs – werd door de notabelste ingezetenen, gevolgd door de bloedverwanten van den overledene, den gemeenteraad en een onafzienbaren stoet van vrienden en belangstellende ingezetenen, het lijk ten grave gedragen van onzen zoo algemeen geliefden burgemeester, den in de kracht van zijn leven, op 48-jarigen leeftijd, aan een kortstondige ziekte, plotseling uit ons midden gerukten Johannes Hendrikus van Barneveld.
Burgemeester Van Barneveld had de gemeente met vaste en krachtige hand geleid. Hij bracht gedurende zijn ambtstermijn de gemeentefinanciën weer op orde en had alles gedaan, wat in zijn vermogen lag, om de belangen van handel en nijverheid te bevorderen. Zo werden tijdens zijn bestuur kunstwegen aangelegd, werd het post- en telegraafkantoor op de markt opgericht en besloot de gemeenteraad tot de bouw van een gemeentehuis aan de Hoofdvaart, ten oosten van het Hotel Steenbergen. Verder liet hij scholen bouwen, zorgde ervoor dat er meer onderwijskrachten aan het werk konden en dat ze beter betaald werden. De dankbare ingezetenen van Avereest besloten om hun overleden burgemeester hulde te brengen door op het graf een waardig gedenkteken te plaatsen. Sindsdien prijkt op zijn laatste rustplaats een obelisk naar Egyptisch voorbeeld – een in die dagen bij de welgestelden populieren grafversiering – met daarop een zinken vaas. De namen van de dankbare geldgevers werden met sierlijke hand in een boek opgeschreven. Dat boek werd later, bij de onthulling van het monument, overhandigd aan de weduwe Anna Charlotte van Barneveld-van Riemsdijk. Ruim een eeuw later werd het, in fluweel gebonden, memoriaal-boek door een van haar nazaten geschonken aan het Gemeentearchief Hardenberg en sindsdien ligt het tentoongesteld in het museum te Dedemsvaart.
Anna Charlotte bleef achter met vijf minderjarige kinderen. Herman van Barneveld, de volgende burgemeester van Avereest en halfbroer van de overleden Johannes Hendrikus, werd benoemd tot toeziend voogd over de kinderen. De weduwe bleef tot haar dood in 1911 wonen in de grote woning aan de Hoofdvaart en daarna hebben twee vrijgezelle dochters er nog lang gewoond. In 1931 vroegen zij toestemming om een houten zomerhuisje in de achtertuin te mogen herstellen. Dat huisje staat er nog, maar wordt tegenwoordig gebruikt voor opslag. Op 4 november 1931 overleed Carolina Johanna van Barneveld, de eerste van de twee ongehuwde dames en begin 1954 stierf ook haar zusje Helena Johanna Maria. In 1957 werd het pand door de erfgenamen verkocht aan Antonia Lodevina Maria Hoffscholte. Daarmee kwam de woning voor het eerst in bijna honderd jaar in andere handen. Het pand werd vervolgens het woonhuis van de nieuwe eigenaresse en haar echtgenoot Hendrikus Johannes Koerhuis, die werkzaam was als inspecteur van de Nationale Kredietvereniging in Avereest. Zij woonden er echter slechts korte tijd. Zij verhuisden begin 1961 naar Deventer en verkochten hun woonhuis aan de Hoofdvaart aan fabrikant Klaas Jan Hazenberg. Deze liet het voormalige koetshuis, ten westen van het woonhuis, in 1962 verbouwen tot garage. Daarbij werd een bestaand zesruits-venster en een deur met bovenlicht vervangen door twee grote openslaande deuren, voorzien van twee vensters.
Na vervolgens jarenlang dienst te hebben gedaan als woonhuis van de familie Smit – zij hadden er onder andere een antiekzaak – is het pand in 2000 eigendom geworden van Richard Lenters en Leo Eulink. Zij hebben het pand volledig laten renoveren, voordat het naar wens kon worden bewoond.
© ‘Monumenten in de gemeente Hardenberg’, uitgegeven door de Stichting Historische Projecten, 2008.
Kadastrale geschiedenis
In 1868 liet Johannes Hendrikus van Barneveld het woonhuis bouwen op een perceel bouwland, sectie H-1475, in ’t Eerste Blok boven de Vaart.
Artikel 795/2: Sectie H-1545. Huis, tuin en erf. Eigendom van de weduwe Anna Charlotte van Barneveld-van Riemsdijk. In 1886 bijbouw. Over op:
In 1899 boedelscheiding. Over op:
Artikel 2075/6: Sectie H-1545. Huis, tuin en erf. Eigendom van weduwe Anna Charlotte van Barneveld-van Riemsdijk. In 1911 afgaand legaat. Over op:
Artikel 3221/17: Sectie H-1545. Huis, tuin en erf. Eigendom van de ongehuwde zussen Carolina Johanna en Helena Johanna van Barneveld. In 1953 hermeting. Over op:
Artikel 3221/77: Nieuwe sectie H-3194. Vier huizen, schuren en bouwland aan de Hoofdvaart. In 1954 splitsing. Over op:
Artikel 3221/79: Sectie H-3194. Huis, schuur, bouw- en grasland. In 1955 verkoop. Over op:
Artikel 3221/80: Nieuwe sectie H-3380. Huis, schuur en tuingrond. In 1957 verkoop. Over op:
Artikel 6858/1: Eigendom van A.L.M. Hoffschulte, echtgenote van H.J. Koerhuis.
