Oudst bekende prentbriefkaart van de Marechausseekazerne, anno 1902 (uitgegeven door A. Kropveld te Hardenberg)
Provinciale Overijsselsche en Zwolsche courant, 28 december 1901.
Carte-de-visite van deurwaarder Gerrit van Oorschot (1859-1952), echtgenoot van Berendina Louisa Nijzink.

De nieuwe kazerne had daarvoor dienst gedaan als woning van deurwaarder Gerrit van Oorschot en echtgenote Berendina Louisa Nijzink. Zij waren op 19 december 1889 getrouwd te Stad Hardenberg. Zij hadden het pand in 1894 in neoclassicistische trant laten bouwen, maar lieten een extra verdieping aanbrengen op het pand, voordat ze het konden verhuren aan de marechaussees. Ondanks de ingrijpende verbouwing werd de fundering van het gebouw niet verzwaard, wat in de loop der tijd aanzienlijke scheuren in de muren tot gevolg had. In 1924 werd de kazerne aangesloten op het elektriciteitsnet. In het archief van de voormalige gemeente Stad Hardenberg wordt een brief bewaard waarin de opperwachtmeester brigadecommandant zijn dank daarvoor uitspreekt naar de gemeenteraad.

In datzelfde archief wordt een afschrift van een brief van de burgemeester aan de Tielsche Brandverzekeringsmaatschappij bewaard, gedateerd 16 april 1924:
Zooals uwe maatschappij zeer zeker reeds bekend zal zijn, ontstond jl. zaterdag tegen den avond brand in de marechausseekazerne alhier, welk gebouw bij uwe mij. tegen brandschade verzekerd is. Dat deze brand zich ongetwijfeld tot het geheele gebouw zoude hebben uitgestrekt is zeker, indien de in deze gemeente bestaande vrijwillige brandweer zich niet op voorbeeldige wijze met de blussching had bemoeid. Op grond van vorenstaande neem ik dan ook de vrijheid u beleefd te verzoeken, indien mogelijk, een bedrag voor de kas dier vereeniging beschikbaar te willen stellen, om daardoor de energie eener dergelijke vereeniging te steunen en zoo mogelijk op te voeren. De burgemeester.

In 1926 werd links van het pand een woning aangebouwd (Nijenstede 2).

Salland’s Volksblad, 25 juni 1926:
De weledele heer G. van Oorschot, deurwaarder te Kampen, zal zaterdag 3 juli 1926 bij de marechausseekazerne te Hardenberg, onder nadere goedkeuring van het Departement van Oorlog en Burg. en Wethouders van Stad Hardenberg aanbesteden: het bouwen van een burgerwoonhuis met bijbehorende werken. E. Kelder, gemeenteopzichter, Gramsbergen.
De Marechausseekazerne, niet in Heemse, maar in Hardenberg…

Opperwachtmeester Josephus van der Hoeven schreef op 18 november 1937 aan de kapitein-districtscommandant te Zwolle dat de huur van de marechausseekazerne op 30 juni 1940 volgens contract zou eindigen. Hij stelde voor het pand daarna niet weer voor een nieuwe periode te huren, en wel om de volgende redenen:
* de woning van de opperwachtmeester/brigadecommandant, bestaande uit vier kamers met een keuken, is te klein voor een gezin groter dan vijf personen; in deze woning is geen w.c.; deze gelegenheid bevindt zich in een algemene dienstgang naast de deur van een ongehuwde-verblijf en recht tegenover de deur van het brigadebureau
* het brigadebureau is zeer klein en daardoor is weinig bergruimte aanwezig; bovendien is het bureau zeer hoorbaar; gesprekken die hier plaats hebben, kunnen door het personeel en overige gebruikers van de kazerne gemakkelijk worden afgeluisterd
* de bovenwoning in het hoofdgebouw, bewoond door een wachtmeester, is alleen toegankelijk door een algemene dienstgang en trap; in deze woning is ook geen w.c. aanwezig
* het gebouw zelf vertoont tekenen van verval; de buitenmuren vertonen meerdere schuren en tevens muurkanker; het scheuren der muren heeft tot gevolg dat het behang der kamers, ondanks behoorlijke betengeling, steeds scheurt
* de stal is vochtig en zeer waarschijnlijk niet meer geschikt voor berging van paarden, wegens onvoldoende licht en lucht
* de cellen bevinden zich buiten en zijn tegen de stal aangebouwd; bij wintertijd zijn de cellen buitengewoon koud
* de in 1926 aangebouwde woning, bewoond door den oudsten wachtmeester, s zeer vochtig en tevens voor een gezin van vier of vijf personen te klein.

In 1939, kort voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, moest de grensbewaking verscherpt worden. Het aantal ongehuwde manschappen van de marechaussee werd daarom uitgebreid van twee naar vier. De kazerne bestond op dat moment uit een hoofdgebouw met aangebouwde woning. In het hoofdgebouw bevonden zich twee woningen voor gehuwden (boven en beneden) en drie kamers voor ongehuwden. Een aantal ongehuwde manschappen moest hierdoor een kamer delen. Deze toestand werd door de opperwachtmeester Den Besten als zeer ongewenst beoordeeld. De ruimte in de twee gehuwden-verblijven in het hoofdgebouw was echter zo beperkt dat ook daarvan niets afgestaan kon worden. In 1942 bestond het personeel van de brigade Hardenberg uit dertien manschappen.

Het Wapen der Koninklijke Marechaussee huurde de kazerne van Gerrit van Oorschot. Na diens overlijden werd zoon Johannes Albertus Mathijs van Oorschot, de latere burgemeester van Hardenberg, de eigenaar en verhuurder van het pand. De huurperiode besloeg steeds een aaneengesloten termijn van vijf jaren. In 1940 betaalde men 1500 gulden huur. De in 1926 aangebouwde woning kostte slechts 200 gulden per jaar, maar was dan ook maar geschikt voor de huisvesting van een gezin.

De Vechtstreek, 16 juni 1945:
De Politieke Opsporingsdienst (POD) is in de gemeenten Hardenberg en Gramsbergen haar werkzaamheden begonnen. Hiermede zijn belast de politie-ambtenaren De Vries, Scholten en Remeier, bijgestaan door de heeren Wind, Kloosterdijk, Wamelink, Hardenberg en Rozema, Gramsbergen. De P.O.D. zetelt in de marechausseekazerne te Hardenberg, waar men zich met politieke klachten en inlichtingen kan vervoegen. Schriftelijke klachten worden alleen aangenomen wanneer ze duidelijk onderteekend zijn.

Begin 1958 werd de rijkspolitie, als opvolger van de marechaussee, door het in werking treden van de politiewet, vervangen door gemeentepolitie. De oude marechausseekazerne werd in die tijd nog altijd gehuurd. De huur werd opgezegd per 1 mei 1962, omdat het nieuw gebouwde politiebureau aan het Stephanusplein in gebruik genomen kon worden. In 1993 stond de voormalige marechausseekazerne op de nominatie om gesloopt te worden. Ter plekke zou een appartementencomplex worden gebouwd. Het toenmalig college van burgemeester en wethouders wilde het pand echter behouden en gaf geen toestemming voor een bestemmingsplanwijziging.

De gerestaureerde voormalige marechausseekazerne, anno 2007 (fotograaf: E. Wolbink, Hardenberg).

Sinds 2000 is het pand eigendom van aannemer Dijkhuis. Deze heeft het pand volledig gerestaureerd. Zelfs een authentiek wapenschild van de marechaussee prijkt weer aan de zuidgevel van het pand.

Kadastrale geschiedenis
Legger 1408/1: Sectie A-489. Bouwland op den Kruserbrink. Eigendom van deurwaarder Gerrit van Oorschot te stad Hardenberg (later te Kampen). In 1893 stichting. Over op:

Kadastrale hulpkaart, anno 1894 (sectie A-489).

Legger 1408/2: Sectie A-489. Huis en erf. In 1894 stichting. Over op:
Legger 1408/3: Sectie A-489. Huis, schuur en tuin. In 1901 bijbouw en redres. Over op:

Kadastrale hulpkaart, anno 1901 (sectie A-1741).


Legger 1408/4: Nieuwe sectie A-1741. Huis en tuin. In 1918 boedelscheiding, afstand vruchtgebruik. Over op:
Legger 2177/1: Sectie A-1741. Huis en tuin ‘op den Kruserbrink’. Eigendom van deurwaarder Gerrit van Oorschot en consorten. In 1921 stichting. Over op:

Fragment van kadastrale hulpkaart, anno 1922 (sectie A-1741)

Legger 2177/2: Sectie A-1741. Huis, schuur en tuin. In 1927 bijbouw. Over op:
Legger 2177/3: In 1953 boedelscheiding. Over op:
Legger 3346/1: Eigendom van oud-burgemeester mr. Johannes Albertus Mathijs van Oorschot te Heemse (de helft) en van Hendrika Maria van Oorschot, weduwe van Herman Jan van Aalderen te Bilthoven (de andere helft). In 1958 boedelscheiding. Over op:
Legger 3508/1: Eigendom van Hendrika Maria van Oorschot, weduwe van Herman Jan van Aalderen. Naderhand gezamenlijk eigendom van de zoons Wieldert, Gerrit en Herman Jan van Aalderen. In 1965 boedelscheiding. Over op:
Legger 3827/1: Sectie A-1741. Huis, schuur en tuin aan de Gramsbergerweg 2-4. Eigendom van internist dr. Wieldert van Aalderen (geb. 25-06-1922) te Leiden. In 1966 verkoop deel van perceel. Over op:
Legger 3827/2: Nieuwe sectie A-4000. Huis, schuur en tuin.

Bewoners van het pand Gramsbergerweg B-88 (vanaf 1950 Gramsbergerweg 2):

  • -1940: Josephes van der Hoeven
  • 1940-1941: Jasper Teunis den Besten, opperwachtmeester der marechaussee
  • 1945-1947: Derk Lok, opperwachtmeester der marechaussee, en echtgenote Trijntje Feiken
  • 1947-1956: Aart Meijer, opperwachtmeester der Rijkspolitie, en echtgenote Gerrigje Allon
  • 1957-1958: Oene Dam, wachtmeester der Rijkspolitie, en echtgenote Oentje Cuiper
  • 1958-1961: Harm Hinderk Heikens, agent van politie, en echtgenote Catharina Alida Gesina Masselink
  • 1961-1963: Hendrik Boskers, agent van politie, en echtgenote Weija Wubs
  • 1962-1984: Véra Eléonora Hamar de la Brethonière, boekhoudster bij de firma Van Doorn & Jansen (en zoon Johannes Edouard Jansen tot 1969)
  • 1973-1974: Antonius Adrianus de Geus, evangelist, en echtgenote Jeannette Maria Wilhelmina Morawski

Bewoners van het pand Gramsbergerweg B-90 (later Gramsbergerweg 4):

  • 1941-1945: Derk Lok, brigadier der Rijksveldwacht, opperwachtmeester der marechaussee, en echtgenote Trijntje Feiken
  • 1950-1955: Hendrikus Ligtenberg, brigadier/adjudant van gemeentepolitie, en echtgenote Johanna Hinnen
  • 1962-1993: Jacobus Gerrit van Doorn