Op 7 augustus 1815 vond de openbare inzate (eerste veiling) plaats van het nagelaten vastgoed van wijlen dokter Rathsman en vroedvrouw Willemina Huberts te Heemse. Beiden waren al in 1811 gestorven. De akte werd bekrachtigd met een fraai zegel in rode was van het Vredegerecht Hardenberg, met de tekst: “A. van Riemsdijk, Not. à Hardenberg. Trib. de Paix” (Antoni van Riemsdijk, notaris te Hardenberg. Vredegerecht):
In den jare eenduizend, achthonderd en vijftien, den zevenden der maand augustus, des voordemiddaags om elf uren is voor ons Antoni van Riemsdijk, openbaar notaris, resideerende ter Steede Hardenbergh, gemeente en kanton van dien naam, arrondissement Deventer, provincie Overijssel, deeze hebbende ondergeteekend en benoemd tot het aanneemen der opbiedingen op de vaste goederen der nalatenschap van wijlen den heer Fredrik Coenraad Wilhelm Rathsman, in leven heel- en vroedmeester en vrouwe Willemina Huberts, in leven vroedvrouwe, beide te Heemse in deze gemeente gedomicilieerd hebbende, bekendelijk staande en gelegen te Heemse voormeld; waarvan de openbare verkoop bij wijze van opbieding bij opgemeld vonnis, homologeerende eene ten dage van den dertienden april te vooren onder voorzitting van den heer Vreederigter deezes kantons opgemaakte en op den twee en twintigsten daaraanvolgende ten bureele Ommen geënregistreerde acte van beraadslaging daarover en authorisatie daartoe, door de naastbestaanden en goede vrienden (bij wijze van familie-raad vergaderd) van Nicolaas -, Willemina – en Fredrik Coenraad Wilhelm Hopman, minderjarige kinderen van Abraham Hopman, zonder beroep wonende te Haarlem en van dezes wijlen huisvrouwe Klasina Rathsman, is bevolen.
Gecompareerd de heer Evert Bruins, gemeenteraad en koopman, wonende te Heemse voormeld, in kwaliteit van gevolmagtigde van welgemelden heer Abraham Hopman en van mejuffrouw Frederica Rathsman, weduwe van wijlen Jan Heupe Stouthandel, vroedvrouwe van beroep, wonende te Uitgeest in de provincie Holland, noordelijk gedeelte; mitsgaders in naam en als toeziende voogd van voorzeide Nicolaas -, Willemina – en Fredrik Coenraad Wilhelm Hopman, daartoe vermits de absentie van derzelver vroeger benoemden voogd de heer Jacobus Rathsman, chirurgijn, thans woonachtig te Wagenborgen in de provincie Groningen, benoemd bij acte van familie-raad op den tweeden junij laatstleden voor het Vreedegerigt deezes kantons gepasseerd en op den tienden daaraan volgende ten bureele Ommen geënregistreerd; vorderende in voorzeide kwaliteiten de verkoop der goederen waarvan ten deezen gesproken wordt; dewelke ten den einde aan den ondergeteekenden notaris. Diensvolgens zal de provisioneele toewijzing gedaan worden te Heemse dikgemeld, ten huize van Maria van Munster, weduwe Marten Bruins, logementhoudersche, op vrijdag den eersten september aanstaande, des voordemiddaags om tien uuren, na alvorens bekend gemaakt en aangekondigd te zijn door verkoop-billetten, op drie achtereenvolgende zondagen aangeslagen op de plaatsen door de wet voorschreven, en copielijk geïnsereerd in de Overijsselsche Courant.Eerste expeditie.Voor ons Antoni van Riemsdijk, keizerlijk notaris, resideerende te Hardenbergh, kanton Hardenbergh, arrondissement Deventer, departement der Monden van den IJssel, in tegenwoordigheid van de heeren Lucas Hoenderken, arrondissementsraad en Willem Swam, buraliste, woonende ter Steede Hardenbergh, in de Voorstraat, de eerste in nr. 6 en de tweede in nr. 124, als hiertoe expresselijk verzochtte getuigen, compareerde vrouwe Frederica Rathsmann, weduwe van wijlen Jan Heupe Stouthandel, beroepene vroedvrouwe aan de Cuinre in dit departement, doch thans nog woonachtigh op den Brink te Heemse, in nr. 18, binnen dit kanton; dewelke op het punt staande om naar de Cuinre voormeld te vertrekken om aldaar haar domicilie te vestigen.
Koopsvoorwaarden, volgens welke aan den meestbiedenden en laatsten verkooper zullen worden verkocht en toegewezen de hier nabenoemde en gespecificeerde vaste goederen, staande en gelegen te Heemse, in de gemeente Hardenbergh, kanton van dien naam, arrondissement Deventer, provincie Overijssel, waarvan de verkoop bij opbieding, na vooafgegaan onderzoek, waardeering en begrooting derzelve, door den bij vonnis van de Regtbank ter Eerste Instantie, zitting houdende te Deventer, van de vier en twintigsten maart des jaars eenduizend achthonderd en dertien, op den tweeden april daaraanvolgende aldaar geënregistreerd, in plaats van Jan Hendrik Willering, benoemden zaakkundigen Fredrik Zweers, bevolen is bij vonnis van dezelve regtbank van dato den vier en twintigsten junij des jaars te vooren op den negen en twintigsten daaraanvolgende meede aldaar geenregistreerd; bij welk vonnis is gehomologeerd eene ten dage van den dertienden april te vooren onder voorzitting van den heer Vreederigter des kantons Hardenbergh opgemaakte akte van beraadslaging van de naastbestaanden en goede vrienden (bij familie-raad vergaderd) van Nicolaas -, Willemina – en Fredrik Coenraad Wilhelm Hopman, minderjarige kinderen van Abraham Hopman, zonder beroep, wonende te Haarlem, en van deezes wijlen huisvrouwe Klasina Rathsman, houdende na rijpe overweging van den staat en toestand des boedels, uitmakende de nalatenschap van wijlen den heer Fredrik Coenraad Wilhelm Rathsman, in leven heel- en vroedmeester en vrouwe Willemina Huberts, in leven vroedvrouwe, beide te Heemse voorschreven gedomicilieerd hebbende, authorisatie tot den verkoop in tegenwoordigheid van den heer Jacobus Rathsman, chirurgijn, toendertijd wonende te Waddingsveen, departement van de Maas, doch thans te Wagenborgen in de provincie Groningen domicilieerende, in kwaliteit van voogd der voorzeide minderjarigen, der vaste goederen dier nalatenschap bij het zelve vonnis vermeld; van welke beide vonnissen in de grossen tevens met deeze acte zullen worden gedeponeerd ten kantore van den heer Antoni van Riemsdijk, openbaar notaris, resideerende te Hardenbergh, als tot de verkoop van dezelve goederen, van wegen de welgemelde regtbank bij het laatst gemelde vonnis gecommitteerd.
Ten verzoeke van Johannes Albertus Rathsman, glasbuiger, wonende te Amsterdam, – van Evert Bruins, gemeenteraad en koopman, wonende in nr. 2 op den Brink te Heemse voorschreven als gevolmagtigde van mejuffrouw Frederika Rathsman, weduwe van wijlen Jan Heupe Stouthandel, vroedvrouwe van beroep, wonende te Uitgeest in de provincie Holland, Noordelijk gedeelte, en van den heer Abraham Hopman voormeld; van de heer Jan Bruins, thans substituut ontvanger der indirecte belastingen in de gemeente Hardenbergh voorschreven, als gevolmagtigde van den heer Jacobus Rathsman voormeld – en van den heer Johannis Amama Chevallerau, openbaar notaris, resideerende ter Steede Ommen, gemeente en kanton van dien naam, dezes arrondissement, als gevolmagtigde van regenten van het weeshuis te Amersfoort, subintreerende voor Appollonia Huberts, weeskind, nagelaten door wijlen den heer Gerrit Huberts en vrouwe Sophia Rathsman, in leven ehelieden, aldaar woonachtig, alle tezamen pro se et qualitate erfgenamen van den voorzeiden wijlen heer Fredrik Coenraad Wilhelm Rathsman en vrouwe Willemina Huberts, hunne ouders en grootouders respective.
In tegenwoordigheid van welgemelden Evert Bruins, als toeziende voogd over meergemelde minderjarigen, daartoe vermits de absentie van voormelden Jacobus Rathsman, benoemd bij acte van familie-raad op den tweeden junij laatstleden voor het Vreedegerigt dezes kantons gepasseerd en op den tienden daaraanvolgende ten bureele Ommen behoorlijk geënregistreerd en van Johannis Amama Chevallerau voorzeid als gevolmagtigde van heeren regenten van het weeshuis te Amersfoort voormeld.Te weeten:1. een woonhuis met deszelfs grond en wheere, staande en gelegen onder nr. 1 te Heemse op den Brink aan de rivier de Vecht, thans in gebruik bij de heer Jan Bruins voorschreven; zijnde begroot op de somma van vijfhonderd en vijftig guldens bij acte van taxatie van genoemden Fredrik Zweers, timmerman, wonende in de Achterstraat in nr. 90 ter Steede Hardenbergh, in dezen door welgemelde regtbank, in plaats van Jan Hendrik Willerink voormeld, benoemden zaakkundigen2. een hofjen, groot een schepel gezaai, meede aldaar in zijne eigene afvreedinge aan en en oosten den Molenberg gelegen, thans in gebruik bij Peter Willering, meester-timmerman aldaar; begroot bij acte van taxatie voorschreven op de somma van eenhonderd en vijftig guldens.
Het woonhuis op de Brink werd uiteindelijk voor 1166 gulden verkocht aan de plaatsvervangend ontvanger der indirecte belastingen in de gemeente Hardenberg, Jan Bruins, die het pand daarvoor al huurde…
Legger 62/21: Sectie B-644. Huis erf en schuur. Eigendom van vrederechter Jan Bruins.
De Bredasche Courant van 8 september 1840 meldde:
“Op den 29sten der vorige maand zijn in het dorp Heemse, gemeente Ambt Hardenbergh, door een aldaar ontstanen brand vier woonhuizen en vier schuren eene prooi der vlammen geworden, waardoor 6 huisgezinnen in de diepste armoede zijn gedompeld. Aan de dadelijk aangebragte twee brandspuiten uit de stad Hardenbergh en de ijverige medewerking der ingezetenen uit gemelde stad is het te danken, dat deze geene meerdere verwoestingen heeft aangerigt”.
In het archief van de voormalige gemeente Ambt Hardenberg wordt in het zgn. correspondentieboek van de burgemeester een uitgebreider verslag bewaard:
“Heemse, 29 aug. Aan Z.E. den Gouverneur van Overijssel. Ik heb de eer Uwe Excellentie bij deze kennis te geven dat heden morgen ten zes uren brand is ontstaan ten huize van Berendina Veenebrugge, weduwe Jan Hendrik Stegeman, op den Brink, in het dorp Heemse ter dezer gemeente, welke zoodanig in hevigheid toenam, dat in weinige oogenblikken de daaraan en bijstaande gebouwen mede eene prooi der vlammen werden. Zijnde de brand ten 11 uren dezen voormiddag gebluscht. Het is aan de dadelijk aangebragte twee brandspuiten uit de stad Hardenbergh en de krachtdadige hulp van de ingezetenen der gemelde stad, alsmede die uit mijne gemeente, welke van alle kanten kwamen aansnellen te danken, dat dezen brand zoo spoedig gestuit is, niet alleen, maar dat ook de verdere en bijstaande gebouwen zijn bewaard gebleven. Bij gedaan onderzoek is mij gebleken dat de volgende gebouwen geheel of gedeeltelijk zijn vernield, als:
1. het gedeeltelijke woonhuis en de geheele schuur van den kantonregter Jan Bruins
2. het geheele woonhuis en schuur van Raphael de Bruin
3. het gedeeltelijke pakhuis en schuur van Evert Bruins
4. het geheele woonhuis van Hendrik Wenink
5. het geheele woonhuis van Berendina Venebrugge, weduwe J.H. Stegeman voornoemd
6. het geheele woonhuis van Gerrit Slotman, alle op den Brink
Ik zal mij onledig houden met het opmaken der processen-verbaal der schaden, en de eer hebben deze met de verdere stukken zoo spoedig mogelijk aan Uwe Excellentie in te zenden”.
Een paar dagen later vervolgde de burgemeester:
“Ik heb de eer u te berigten dat er onder de schaden geleden hebbenden, door den brand op den 29 der vorige maand, de volgende personen gevonden worden die dadelijk hulp behoeven, als:
1. Gerrit Slotman, met vrouw en vier kinderen
2. de weduwe J.H. Stegeman en haren zoon
3. Hendrik Weenink, met vrouw, twee kinderen, schoondochter en kleinkind
4. Janna Bouwhuis, en
5. Raphael de Bruin, met vrouw en vier kinderen.
Ten behoeven van deze ongelukkige slagtoffers, welke zich in de diepste armoede bevinden, neem ik eerbiediglijk de vrijheid Uwe Excellenties alom bekende menschlievendheid in te roepen. Eenige goederen zijn wel door hun gered, doch het merendeel is door de vlammen verteerd. Eenige menschenvrienden hebben zich met mijne medewerking wel willen belasten deze ongelukkigen voorlopig huisvesting en voedsel te verleenen, doch dit is slechts van korten duur, weshalven ik de vrijheid neem U te verzoeken het daarhenen te dirigeren dat voor deze slagtoffers eene provinciale collectie konde plaats hebben”.
Legger 648/1: Nieuwe sectie B-1599. Huis en erf. Eigendom van kantonrechter Jan Bruins. In 1843 over op:
Legger 62/47: Eigendom van griffier en vrederechter Jan Bruins. In 1855 vereniging van artikelen. Over op:
Legger 1296/9: Eigendom van fabrikant Kars Bruins en verdere erfgenamen van vrederechter Jan Bruins. In 1869 verkoop. Over op:
Legger 1671/1: Eigendom van notaris Willem Fredrik van der Muelen en consorten. In 1860 verkoop. Over op:
Legger 1782/1: Eigendom van koopman Machiel Levi Roos te Hardenberg en koopman David Roos te Coevorden. In 1862 verkoop. Over op:
Legger 2108/1: Eigendom van de firma D. Roos en mede-eigenaar te Coevorden. In 1862 boedelscheiding.
Legger 2117/1: Eigendom van koopman Machiel Levi Roos en echtgenote Rosette Polak. In 1868 bijbouw. Over op:
Legger 2117/16: Nieuwe sectie B-4772. Huis en erf. In 1879 boedelscheiding. Over op:
Legger 3293/6: Eigendom van Rosette Polak, weduwe van Machiel Levi Roos. Huisnr. A-29. Zij overleed op oudejaarsdag 1893 en werd begraven op de joodse begraafplaats op ’t Holt (’t Jeugdenbargie). In 1892 verkoop.
Notaris Stuart begon op 23 maart 1892 met de inzet van de openbare veiling van het woonhuis op de Brink (aktenr. 59).
Over op:
Legger 4473/78: Sectie B-4772. Huis en erf. Eigendom van vervener Jozeph Roos en echtgenote Rosa Alexander. Zij zijn op 31 oktober 1892 getrouwd in ’t Duitse Meppen. Huisnr. A-29. In 1903 opbouw. Over op:
Hierboven een foto van de riante woning van de familie Roos op de Brink in Heemse, na de grootschalige verbouw in 1903 (waarbij er een verdieping bovenop werd gebouwd). Aan het begin van de vorige eeuw werd het bewoond door ondernemer en vervener Jozeph Roos en echtgenote Rosa Alexander. Het joodse echtpaar had twee kinderen: Sophie Rosetha (geb. 1896) en Martijn Levie (geb. 1898). Op de benedenverdieping van het grote pand werd handel gedreven in meubels. De familie bewoonde de bovenverdieping.
Jozeph Roos overleed op 13 oktober 1918 en werd begraven op de Israëlitische begraafplaats aan het Mulopad. Op 7 april 1935 stierf zijn weduwe. Zij vond haar laatste rustplaats naast haar man. Hun twee kinderen zouden het slachtoffer worden van nazi-terreur.
Heemse, 23 november 1935:
Nieuwe garage. Heden zaterdag, heeft de opening plaats van de nieuwe garage van den heer Smit. Het welbekende pand van wijlen mevr. wed. Roos, vlak bij de Vechtbrug, heeft een algehele verandering ondergaan, zodat het nu aan zijn nieuw doel volkomen beantwoordt. De tuin is een ruim voorplein geworden waarop benzinepomp en lucht- en waterpomp, met flinke parkeerruimte. De ruime winkel bevat een uitgebreide inventaris van alles wat tot het bedrijf behoort c.a.
De Vechtstreek meldde:
Garage Smit opende de deuren van haar nieuwe pand op zaterdagavond 23 november 1935. Voordien was er het meubelmagazijn Roos gevestigd. De weduwe Rosa Roos-Alexander was op 7 april 1935 overleden en haar nabestaanden hadden de bezittingen verkocht aan Smit. Hij was door de N.V. Nederlandsche Fordfabrieken aangesteld als officiële Ford Service Dealer.
Garagehouder Smit had vanaf 1932 al een eigen bedrijf, onder dezelfde naam, maar op een andere locatie op de Brink in Heemse. Waar precies, is ons niet bekend. Smit verkocht en repareerde niet alleen motorvoertuigen, maar vanaf 1936 kon je bij hem ook terecht als je een ‘luxe auto’ wilde huren. Zijn taxibedrijf was genaamd ‘S-Tax’ (Smit Taxi). Twee jaar adverteerde hij met de ‘allernieuwste geluidsinstallatie voor muziek en gesproken woord’.
Legger 4473/122: Sectie B-4772. Huis en erf. Huisnr. A-29. In 1935 verkoop. Over op:
Legger 9712/3: Sectie B-4772. Huis, garage en erf. Eigendom van bakker Jan Lennips aan den Hoogenweg. Huisnr. A-29. In 1936 verbouw. Over op:
Legger 9712/4: In 1942 verbouw woning. Over op:
Legger 9712/5: In 1952 ruiling deel van perceel en vereniging percelen. Over op:
De Vechtstreek, 24 juni 1955:
Als de ‘Brinksitters’ van voor enkele honderden jaren geleden hun ogen nog eens zouden kunnen opslaan, dan zouden zij hun ‘Brink’ te Heemse niet weinig veranderd terug vinden. Vooral de laatste jaren gaat het daar met sprongen omhoog. Thans is de zaak van de heer Smit gereed gekomen en daarmede weer een sieraad voor De Brink. Wat een ruimte en wat een royale opzet van het geheel! En wanneer straks dat andere deel nog weer wordt bijgebouwd, zoals de heer Smit zich voorstelt, dan is het helemaal een pracht geheel. Luxe autoverhuur en ziekenvervoer komt hier op de eerste plaats. Dan volgt de uitnemend verzorgde afdeling radio en televisie, waarvoor de erkende service-inrichting van Philips, Grundig en Erres wel een belangrijke plaats inneemt. Bromfietsen in Solex en Rap, de twee bekende merken, die de heer Smit speciaal naar voren brengt, worden hier wel bijzonder gunstig naar voren gebracht, terwijl daarnaast in de fraaie showroom de afdeling In- en Verkoop van automobielen gunstig naar voren komt.
Legger 9712/6: Nieuwe sectie B-7569. Huis, garage en erf. In 1961 boedelscheiding. Over op:
Legger 13513/1: Eigendom van Hendrikje Lennips (geb. 28-04-1910), weduwe van Albertus Smit. Met ingang van 1 april 1961 werd het garagebedrijf Smit ingebracht in de firma D.O.A.M.
Het Noord-Oosten van 16 juni 1961:
Het bedrijfspand te Heemse, afkomstig van garage Smit, dat de laatste jaren gebruikt werd door Garage Waterink, wordt binnenkort in gebruik genomen door Garage D.O.A.M. te Hardenberg. Het ligt in de bedoeling van deze onderneming om het bedrijfspand uitsluitend te bestemmen voor service-inrichting van automobielen, waarvan de dagelijkse leiding zal worden toevertrouwd aan de heer J. Ottens uit Emmen, die hier als chef-monteur werkzaam zal zijn. Dit bedrijfspand ligt in de onmiddellijke nabijheid van het tegenwoordige bedrijfspand ten oosten van de verkeersweg. Daarin zal men zich in de toekomst hoofdzakelijk beperken tot service-inrichting van radio, televisie en bromfietsen, terwijl daar tevens het autoverhuurbedrijf blijft gevestigd.
Het Noord-Oosten, 30 juni 1961:
Er is in de laatste jaren zoveel gesproken over noodzakelijk aanpassing bij de ontwikkelingsgang van ons gebied, dat we ook wel eens wat anders willen horen. Een aardige stap in die vooruitgang is ook de nieuwe instelling van het autoverhuurbedrijf van Garage D.O.A.M., die daarvoor thans de beide panden van Garage Smit benut. Deze heeft haar wagenpark tot bijna twintig stuks opgevoerd en daarbij de chauffeurs in een keurig uniform gestoken. Was het een wonder dat de beide directeuren der onderneming, gewapend met nieuwe uitbreidingsplannen, dit nieuwe onderdeel van hun verbetering aan Hardenbergs burgemeester lieten zien? De burgemeester toonde zich zeer voldaan over deze gewaardeerde aanpassing, zoals het plaatje laat zien. We zien hem hier in het gezelschap van de heer Hofkamp, die een rol bij zich draagt, die wel nieuwe uitbreidingsplannen zal bevatten. Naast twee fonkelende royale wagens zien we een tweetal chauffeurs in uniform opgesteld. De heer Thijs ontbreekt op dit plaatje, want als enthousiast amateur-fotograaf was hij de persoon die dit aardige kiekje maakte.
Legger 13573/1: Eigendom van de firma DOAM aan de Brink 23a, met de firmanten Hendrikje Lennips (weduwe van A. Smit), garagehouder Jan Kornelis Hofkamp te Coevorden, garagehouder Lucas Tijs te Coevorden en garagehouder Harm Jan Smit te Heemse (zoon van A. Smit en H. Lennips). Bedrijfsleider was de heer Jan Ottens. Nog datzelfde jaar werd de firma ontbonden. Over op:
Legger 13619/1: Eigendom van de garagehouders Jan Kornelis Hofkamp te Coevorden, Lucas Tijs te Coevorden en Harm Jan Smit te Heemse. In 1962 oprichting N.V. Over op:
Legger 13656/2: Eigendom van de N.V. Drentsch-Overijsselsche Automobiel-Maatschappij, gevestigd te Heemse.
Het Noord-Oosten, 20 april 1962:
De toegangsweg van Hardenberg wordt voor de Vechtbrug aan beide kanten geflankeerd door de bedrijven van de DOAM. Tot nog toe had men echter alleen aan de zuidkant een tankstation, hetgeen voor automobilisten, die Hardenberg uitrijden, minder gemakkelijk was. Op dit drukke verkeerspunt is het niet altijd even eenvoudig om de weg over te steken. Nu heeft men bij het bedrijfspand aan de noordkant van de weg een PAM tankstation geplaatst, dat zaterdag in gebruik genomen zal worden. Men heeft hier wel te doen met een bijzonderheid, die men vrijwel nog nergens in Nederland aantreft. In het pand aan deze kant van de weg is o.a. de bromfietsenafdeling gevestigd. Garage DOAM voert de bekende Solex bromfietsen met de RAP en het spreekt vanzelf dat men graag iets onderneemt ten gerieve van de bromfietsers. Daarom heeft men aan dit tankstation een automaat bevestigd voor bromfietsers. Dag en nacht kan men hier zichzelf bedienen.
In 1964 verkoop. Over op:
Legger 14179/1: Sectie B-7569. Huis, erf en garage. Eigendom van de N.V. Drentsch-Overijsselsche Automobiel-Maatschappij, gevestigd te Coevorden. In 1965 stichting. Over op:
Legger 14179/2: Sectie B-7569. Huis, garage, benzinestation en erf aan de Brink A-7. In 1966 gerechtelijke verkoop (openbare veiling). Over op:
Legger 10935/76: Eigendom van Verkeer en Waterstaat. In 1970 overboeking. Over op:
Legger 15701/9: Eigendom van Verkeer en Waterstaat. In 1971 sloping…