In 1843 begint de uittocht van de christelijk afgescheidenen naar Noord-Amerika.
De landbouwer Gerrit Schrotenboer vertrok met zijn gezin uit Heemse. Het gezin had zich aangesloten bij de Christelijk Afgescheiden Gemeente. In 1836 wordt geschreven dat ze in het Collendoornerveen woonden, maar waarschijnlijk verwijzen de verschillende plaatsnamen naar een en hetzelfde plekje. Er was in die tijd veel verwarring over de plaatsnamen in het noorden van de gemeente. Zo was Dedemsvaart gelegen in het Rheezer- of Heemserveen, het nieuwe Lutten aan de Dedemsvaart werd aangeduid als Heemserveen en ook wel als Collendoornerveen. De markegebieden van Rheeze, Heemse en Collendoorn liepen door tot aan de noordgrens van de Gemeente Ambt Hardenberg. Hier ontstonden nieuwe nederzettingen door het aanleggen van het kanaal 'de Dedemsvaart' en door de vervening van de woeste gronden.

In de kranten werd in september 1846 melding gedaan van het vertrek van onder andere zes huisgezinnen uit Ambt Hardenberg, ongeveer 42 personen, om zich in Rotterdam als landverhuizers naar Noord-Amerika in te schepen 'het voornaaamste doel van dien stap is, om zich meer vrijheid in de uitoefening hunner godsdienst te verzekeren'. Ze waren op de 14e vertrokken naar Zwolle en zijn de volgende morgen met de Zwolsche stoomboot naar Amsterdam vertrokken om van daar op Rotterdam te gaan, en vervolgens zee te kiezen naar Noord-Amerika.

Een grote groep geloofsgenoten vertrok uit Arnhem, waaronder de stichter van de Holland kolonie Ds. A.C. van Raalte. Samen met hen voeren ze aan boord van de 'Southerner' naar New York. Op 2 oktober vertrok het schip uit Rotterdam en arriveerde in New York op 19 november.
Meer over dominee Van Raalte en de afgescheiden is te lezen in diverse publicaties en ook onder meer in onderstaande kranten:
'De Baanbrekers'. 'De Groote Leider Albertus Christiaan Van Raalte', 24-08-1897.
'De Hollanders in Michigan', redevoering door G.J. Diekema op 13 juni 1889.
De 'Afscheiding te Heemse e. o.' door H.U. Bouman, 1938.

Hoe men in 1847 de spot dreef met de 'geestelijke' landverhuizing naar 'Nieuw Luilekkerland' is te zien op een zogenaamde kermisprent.

In 1846 arriveerde in New York uit Rotterdam de Southerner. Op de passagierslijst staan de namen van de vijf Christelijk Afgescheiden families, een groep van 25 personen.

In 1846 vertrok uit Rotterdam de Wakona naar New Orleans. Op de passagierslijst staan de namen van enkele Rooms-Katholieke inwoners van Slagharen. Deze mensen waren oorspronkelijk afkomstig uit Duitsland (voormalig koninkrijk Hannover of Pruissen). De meesten waren in Ambt Hardenberg gekomen zonder geboorte- of trouwbewijzen. Ook wisselden de achternamen nogal eens.
Uit Rotterdam vertrok ook de Barque Isabella , het schip zeilde via Hellevoetsluis in 65 dagen naar New York. Uit Bremen voer de Abbot Lord naar New Orleans.

De opregte Haarlemsche Courant van 25 februari 1847 meldt:
'Uit Zwolle wordt berigt, dat in het Ambt Hardenberg eenige huisgezinnen zich mede gereed maken, om naar Noord-America te vertrekken. Al deze lieden behooren tot de gemeente der Afgescheidenen, en men verzekert, dat ook de leeraar derwaarts den togt zal aannemen, zoodra de kerk dier gemeente te Heemse zal zijn verkocht.'

Enkele maanden later lezen we dat op 8 juni (of 10 juni) 113 landverhuizers vertrokken van de Dedemsvaart naar Rotterdam, om van daar met het schip Erasmus naar Amerika te worden overgevoerd, namelijk 10 uit Ommen, 16 van Heemse, 4 van Beilen, 83 van Zweelo, Westenes, Erm en uit de nabijheid Coevorden. 'Zij hebben de overvaart bedongen voor f. 95,- de persoon. Er zijn weder een aantal gegoeden onder, zoodat een veertigtal, die zelve de reis niet goed zouden kunnen maken, ten koste der rijkeren niet alleen overgevoerd, maar ook bij de aankomst op de plaats hunner bestemming gevestigd zullen worden.'

Er zouden 16 mensen uit Ambt Hardenberg aan boord moeten zijn, maar de passagierslijst van de Erasmus is deels onleesbaar. Waarschijnlijk waren dit de drie kinderen van Frans Berendsen, die met zijn vrouw een jaar eerder op de Wakona was vertrokken, met partners en kinderen. Helena Engel Schoo, de weduwe van Geert Berendsen en haar zoon Clemens Berendsen. Gerrit Jan Kotterik en Jan Pohlmann met hun vrouwen en Arend Veddelers met vrouw en kind.

In 1847 vertrokken uit Rotterdam de Antoinette Marie, de Bark Erasmus en de Burk Marie Magdalena naar New York. We zien veel Nederlands sprekende mensen uit het grensgebied van de graafschap Bentheim, Hannover, Duitsland op de passagierslijst.

ca. 1807

Damiansville

Damiansville

In 1849 arriveerde de Post uit Bremen in New Orleans (vertrek 8 november 1848).

Anne Meke Wilke is het eerste kindje dat is geboren in het gehucht Slagharen.

In New York arriveerde de Manchester uit Le Havre

Uit de gemeente Ambt Hardenberg zijn in 1851 officieel drie families vertrokken naar Noord-Amerika of andere overzeesche gewesten, ze zouden naar New York gaan, maar kwamen terecht in New Orleans op de Edmund, ze vertrokken uit Bremen.

De Columbus vertrok in 1852 uit Bremen.

Waarschijnlijk vertrok ook de familie Schuurman in 1852. De families Holler, Schwab en Wilson zijn denk ik foutief op een emigratielijst van Hardenberg terecht gekomen.

Rotterdamsche Courant, 11 januari 1854.

Uit de krant van 22 mei 1855.
Hardenberg, 22 mei. Sedert eenigen tijd hebben er in deze streken als het ware volksverhuizingen onder de arbeidende klasse plaats gehad. Door het vertrek van zoo velen naar elders , waar zij vermeenen grooter daggeld te zullen verkrijgen , ontstaat er hier algemeen gebrek aan werkvolk. Vau de kanaal-maatschappij zijn gisteren nacht een 20-tal gedeserteerd , vele schuldeischers nalatende. Aan de Dedemsvaart hebben reeds demonstratien van onrustwekkenden aard onder de nog tegenwoordig zijnde vreemde turfmakers plaats gevonden. De bazen hebben die echter, door hunne eischen te gemoet te komen en hooger loon toe te kennen, bij tijds gestild.

In 1856 vertrok: Bruins naar Batavia in Nederlands Indië.

In 1865 vertrok:

Apeldoornsche courant, 25-08-1866.
ZWOLLE, 17 Augustus,
Gister in den vroegen ochtend, kwamen hier uit de omstreken van den Ham, Hardenberg, Ommen, Oldebroek en Nunspeet, eenige wagens aan, met mannen, vrouwen en kinderen, die per stoomboot naar Amsterdam vertrokken zijn, om over Rotterdam naar Antwerpen en van daar naar Michigan in Noord-Amerika te vertrekken, ten einde zich aldaar te vestigen. Onder de passagiers bevonden zich eenige welgestelde lieden, die zich van al hunne roerende cn onroerende have ontdaan hadden, en de gevaren eener zeereis, met den aankleve van dien gingen ondernemen, uit de dwaze zucht, om in den vreemde te zoeken, dat ruimschoots in ons Vaderland te vinden is. Wij vernamen dat de reis op aanraden en onder geleide van iemand die voor eenige jaren onbemiddeld naar Amerika vertrok, en nu zeer gefortuneerd is, zoude plaats hebben, en dat indien de nu vertrokkenen van de plaats hunner bestemming goede berigten overzenden, nog verschillende huisgezinnen zullen overgaan. Wij vinden het betreurenswaardig dat zooveel nijvere menschen en met hen zooveel kapitaal, voor ons Vaderland verloren gaan.

1875-00-00		Vinke	Jan		1838	Gramsbergen	1924	Grand Rapids
1875-00-00		Vinke	Gerritdina		1872	Gramsbergen	na 1880	Blendon Twp.
Apeldoornsche courant 1876-04-22 Uit Zwolle wordt gemeld, dat van daar wederom een transport landverhuizers via Rotterdam naar Grand-Rapids, staat Michigan in N.-Amerika vertrokken is. Godsdienstige beweegredenen hebben deze emi granten genoopt, hun have en goed onder Harde berg te verkoopen, om (op middelbaren of gevorderden leeftijd) naar elders te trekken.

Het nieuws van den dag : kleine courant 1883-07-30

Onderstaand schrijven ontvingen wij uit Platten Creek, dd°. 27 Mei ll.: Mijnheer de Redacteur!
Ten bewijze dat er nog altijd Nederlandsche Couranten zijn die, hetzij met opzet, hetzij uit onwetendheid, of door verkeerde inlichting van de zijde van personen die, van de zaken waarover zij een oordeel vellen, volstrekt niet op de hoogte waren - zooals sommige Nederlandsche Consuls en anderen, die in de Opregte Steenwijker Courant, verleden jaar, de wetten van land-opneming beschreven, GEHEEL in STRIJD MET Dakota's wetten zijn - diene ook nog het volgende, dat voorkomt in de Volksvriend van Orange-City, lowa, dd°. 17 Mei laatstleden:

AL TE VEEL EER.
In de Nederlandsche Couranten leest men het volgende: 'Uit Veenhuizen vertrekken van tijd tot tijd, ofschoon veel minder dan vroeger, emigranten naar Noord-Amerika. Of allen wel beseffen, wat ze ondernemen? Een voorbeeld. Nu een jaar geleden vertrok van hier J.P. met zijn gezin naar de nieuwe wereld, een behoorlijke som aan contanten met zich nemende. Deze gelukzoeker zwerft daar nu nog steeds rond als 'landseeker' (in Dakota), terwijl zijn vrouw en kinderen door den uitgever van De Volksvriend (een in lowa verschijnend blad) zijn opgenomen. Ginds zwervende, had genoemd gezin hier voldoende brood. Laat ieder zich toch goed bedenken voor hij tot de groote reis naar 't verre Westen besluit, en zich niet laten medeslepen door de vleiende taal van sprekers over Amerika. Diene dit voorbeeld als waarschuwing'.

Dit is al te veel eer voor ons. J.P. (Jacob PiIon) heeft niet als 'gelukzoeker' in Dakota omgezworven, maar is, om zijn vrouw en kinderen plaats te bereiden, hen 'vooruitgereisd', doch volstrekt niet in de befaamde beteekenis van het woord. Terstond toen hij land 'geclaimd' en een onderdak gevonden had, heeft hij zijn vrouw en kinderen dit doen weten, en zijn ze hem nagereisd. Mannen als Pilon zijn niet de lieden, die men met den naam van gelukzoekers mag bestempelen. Wij voor ons deden niet meer dan in goed overleg met de ons overigens vreemde familie de vrouw en vier kinderen een dag of wat te herbergen. Wat bovendien zeer zeker is, bestaat hierin, dat J.P. er thans vrij wat beter aan toe is, dan wanneer hij in Nederland gebleven ware. Bedoelde J.P., uit Veenhuizen, is mijn naaste buurman, wij wonen een paar honderd passen van elkander af en komen bijna dagelijks met elkander in aanraking. Ik weet hoe het hem gegaan is en nog gaat, en ben dus in de gelegenheid u, der waarheid getrouw, de toedracht der zaak mede te deelen.

'Verleden jaar vertrok J.P. van Nederland naar Grand-Rapids, Michigan, met het idee om daar één jaar te blijven en den afloop der Dakotavestiging eens af te zien. Na zichzelven van het volkomen succes der kolonie overtuigd te hebben, besloot hij zich hier te vestigen en vertrok met zijn familie naar Orange-City, lowa, die hij daarachter liet, en reisde alleen naar Dakota vooruit om land op te nemen en een woning te bouwen enz., en daarna zijn huisgenooten te ontbieden. Door het slechte weer en zijn onbekendheid me huizen-bouwen duurde het langer dan hij berekend had, voordat zijne woning gereed was, en zijn gezin kwam dus hier aan vóór het huis gereed was. Zij werden echter welwillend opgenomen door den ouderling J.B., alwaar zij bleven tot alles in orde was. Op dit oogenblik, den 27n Mei, heeft J.P. 15 acres maïs geplant en meer aardappels en groenten dan hij met zijn gezin gebruiken zal; heeft acht acres land, dat verleden jaar gebroken was, gehuurd voor 1/3 van het gewas (dat is de huurprijs) en zal daarin morgen vlas zaaien. Indien deze man nu gelukzoeker heeten moet dan is hij daarin nog al wel geslaagd, want hij bezit 160 acres best land, waarvoor hij thans reeds $ 400 a $ 500 bekomen kan, en een boerderij die het eerste jaar reeds ruim in alle behoeften zal voorzien en hem in de toekomst zal doen vooruitgaan.

Wat het 'ruim zijn brood in Nederland hebben' betreft, vertelde hij mij dat dit juist zoolang was als zijn kapitaal duurde; niettegenstaande hard werken en zwoegen ging hij in Nederland jaar op jaar achteruit. Toen hij pas hier kwam, was hij niet uitgepraat over den grond; hij bukte, waar ook maar wat bloote aarde lag, raapte wat grond op, wreef dien tusschen de vingers en zeide dan: 'jongen, jongen, wat een puike grond, geen zand, geen bemesting noodig, weinig werk om het te bebouwen, wisten ze het maar in Nederland hoe het hier werkelijk is, dan zouden er nog veel meer komen, maar door de vele leugens die in sommige Nederlandsche couranten voorkomen, weten de menschen niet wat te gelooven! Jongen, Verheul, weet je niet waar nog een timberclaim voor mij te krijgen zou zijn, ik wou er nog zoo graag een bij mijn homestead hebben?' Maar die waren toen reeds alle opgenomen (op het oogenblik is er volstrekt geen gouvernementsland in de nabijheid meer te krijgen.) Ik zeide hem, 'dan hadt je maar vroeger moeten komen, je wenschte echter eerst den afloop onze vestiging af te zien; was dat een misse boel geweest, dan hadden jelui ons kunnen uitlachen en met de gewone praatjes: 'ik had het wel gedacht, enz. komen aansukkelen, nu hebben wij den lach en 320 acres puik land. Gij hebt bij de gratie nog 160 acres gekregen.'

Ware J.P., in plaats van naar diegenen te luisteren, die Dakota verachten en verkleinden, zonder er iets van te weten, direct naar hier gereisd, dan was hij nu veel verder, want leven en afkijken kost geld. Hij zou heel wat bespaard en vrij wat meer grond in bouw hebben. Doch gedane zaken nemen geen keer. Het regeeringsland in den omtrek is alles opgenomen, er zijn geen claims meer open. Men biedt voor 460 acres van $400 - $800, voor een paar zelfs is te vergeefs $1000 geboden door Amerikanen, die vroeger in lowa en Illinois woonden.

Hollanders kunnen zich geen denkbeeld vormen van de snelle veranderingen van toestanden, die hier plaats hebben en wanneer de oogst opbrengt, wat hij thans belooft, dan zal men dezen herfst met meer dan $ 1000 moeten komen om een claim te koopen. Komt het spoor tot stand, waarover thans druk gesproken wordt (waarschijnlijk de zijtak van den Chicago Milwaukee St. Paul spoor van Yanktown naar de Sioux-Reservatie, waarvan onze correspondent in een zijner brieven over Dakota melding maakte. Red.), dan zullen de landen enorm is waarde toenemen en kan door velen een klein fortuin gemaakt worden. De Amerikaansche couranten, o.a. de Chicagolnter Ocean, een der voornaamste bladen in de Vereenigde Staten, gaan voort er op te wijzen, dat de landverhuizing naar Dakota zonder weêrgas in de Amerikaansche geschiedenis is. In April en Mei kwamen er dagelijks meer dan 5000 menschen over de grenzen, de spoorweg-maatschappijen moesten de emigratie voor een week stoppen, om voor degenen die er waren in de behoeften te kunnen laten voorzien; vijf spoorweglijnen hadden geen materieel genoeg om den grooten zwerm te vervoeren.

Dit is geen humbug, maar de ware toedracht van zaken. Indien gij het niet gelooft, kom dan zelf over en overtuig u! en gij zult met alle anderen die hier geweest zijn en zich overtuigd hebben, moeten uitroepen: 'Ja, Dakota is een wonderland.' Vóór twee jaar was hier nog geen huis te zien, nu is het overal bevolkt.

En nu nog een enkel woord over den stand van den oogst. Granen staan uitmuntend. Mais is nog niet op, aardappelen beloven een enorm beschot. Indien onvoorziene omstandigheden ons niet teleurstellen, dan zullen wij (door den correspondent van Het N. v/d D., tijdens zijn bezoek alhier, daarop altent gemaakt) het volgend jaar, op de Internationale Landbouwtentoonstelling te Amsterdam, eene collectie hier verbouwde producten inzenden, die eventueel nog bestaanden twijfel aan Dakota's groote vruchtbaarheid wel voor goed zal wegnemen. Die twijfelt, hij kan ze zelf plukken en medenemen. Hij kan bij mij altijd een paar dagen kostvrij doorbrengen.

UEd. dank zeggende voor de opname dezer regelen, heb ik de eer te zijn, Mijnheer de Redacteur

UEd. dienstw. dienaar. H. Verheul.
Bovenstaande verklaar ik volkomen waarheid te zijn. J. PILON.
De Wel Eerwaarde Heer Ds. T. Pilon, Chr. Gereformeerd predikant te Heemse, bij Hardenberg, is de broeder van bovenstaanden. Ongetwijfeld zal ZEd. bereid zijn nog vollediger inlichtingen te verschaffen. H. Verheul.

Tijdens de volgende landbouwcrisis in de tachtiger jaren kwam de verhuizing weer goed op gang.

In 1892 arriveerden in New York de Wisconsin en Alaska uit Liverpool & Queenstown. Uit Rotterdam kwam de Spaarndam en uit Amsterdam kwam de Dubbeldam naar New York met heel veel Hardenbergers aan boord.