Archieven: 2022-05-30

Toen, op 30 mei 1896: gevangen in Hardenberg.

De Gelderlander van 30 mei 1896 meldde:
“Uit Gramsbergen schrijft men: We hebben evenals Hardenberg bezoek gehad van Zijne Excellentie den Commissaris der Koningin. Hoewel dit op zichzelf voor de wereld buiten ons van weinig belang moge wezen, door het ‘incident’ te Hardenberg is het bepaald veel belangrijker geworden. Daar in Hardenberg heeft, schrik niet lezer, Zijne Excellentie gevangen gezeten, in datzelfde lot voorafgegaan door den commissaris-griffier.

Terwijl de excellentie met den burgemeester zich in een ander gedeelte van het gemeentehuis bevond, waren de raadsleden met den griffier in den raadkamer. Toen bij het verlaten dezer kamer een der raadsleden, een ware Hercules, de deur wilde openen, draaide hij door de veer en allen zaten gevangen.

Fluks werd een smid geroepen en de deur open gebroken. Toen eenige oogenblikken later zijne excellentie zich met den burgemeester in dezelfde kamer bevond, wierp laatstgenoemde de deur dicht, daar de besprokene zaak slechts voor vier ooren bestemd was, en, helaas thans zat zijne excellentie gevangen.

Ten tweeden male moest in groot ornaat de zoon van Tubal Kaïn komen, en de hooge vertegenwoordigers van het gezag uit hun wel niet benarde, maar toch vrij lachwekkende positie verlossen. Gelukkig werd door allen de zaak van den vroolijken kant opgenomen, wat zeker wel het beste was.”

Op de foto is het oude stadhuis van Hardenberg te zien, zoals het er van 1805 tot 1938 heeft uitgezien. In dat laatste jaar werd het aan de linkerzijde uitgebreid.


Toen, op 29 mei 1926: varende dierentuin ‘Klein Artis’.

Het Sallands Volksblad van 28 mei 1926 meldde:
Hardenberg. Zaterdag 29 mei hoopt hier te arriveren het reeds in een groot deel van Nederland zoo populair geworden tentoonstellingsschip ‘Klein Artis’ met haar prachtverzameling levende en opgezette dieren. De groote belangstelling die de vereeniging ‘Natura Artis’, door welke het schip is uitgerust, ondervindt, zal hier zeker ook wel zijn.

Klein Artis, het schip met zijn zeldzame collectie levende dieren, praeparaten en natuurwonderen, hoopt zaterdag 29 mei in den middag aan de brug Hoogenweg-Hardenberg te arriveren.

Het propagandaschip was eigendom van de Koninklijke Vereeniging ‘Natura Artis’ en werd geëxploiteerd door de heer W.J.M. Deutz.

Een uitgebreid verslag over ‘Klein Artis’ werd gepubliceerd in het landelijk dagblad ‘Het Vaderland’:
“Men vindt hier in klein bestek een groote verscheidenheid aan levende have, gepraepareerde dieren en merkwaardigheden, die zeer overzichtelijk is opgesteld en door opschriften verduidelijkt, terwijl een catalogus en mondelinge toelichting door den leider de weetgierigheld in alle opzichten kan bevredigen. Er valt vooral voor leerlingen van scholen heel wat op te steken, terwijl ook volwassenen met belangstelling van een en ander zullen kennis nemen.

Het drijvend museum herbergt inzendingen van verschillende bekende vereenigingen en instellingen en het zou een onbegonnen werk zijn hier een eenigszins volledige beschrijving te willen geven van hetgeen er te zien valt. Wij vestigen slechts op enkele bijzonderheden de aandacht, bijv. een wervel van een walvis trekt vooral door vergelijking met dien van een paard de aandacht door zijn grootte. Een eigenaardige sensatie voor velen zal het ook zijn als zij hier de onderkaak terugvinden van den vroegeren olifant “Betsy”. Ook op het gebied van de vogels en hun netten, van vlinders en schelpen valt er zeer veel te bezichtigen. Fossielen en oude gereedschappen van steen, urnen enz. vertegenwoordigen het praehistorische deel der verzameling. Een paar diorama’s geven onze moerasvogels in hun natuurlijke omgeving weer en een gekleurd beeld van koralen in de Moluksche Zee.

De aquaria bevatten o.a. mooie exemplaren van Rasbora’s, een gele paling, tijgerkoraalvischjes op zoet water overgebracht, een visch die zich verdedigt door electrische schokken te verwekken, en andere merkwaardigheden, die belangstelling verdienen. De grootere dieren, die er in gevangenschap toeven, geven blijk het erg naar hun zin te hebben. Een vos, die geheel tam is, is steeds tot een spelletje met den baas bereid, aapjes amuseeren zich als echte kwajongens en een papegaai laat als hij er zin in heeft, een heel repertoire van menschelijke woorden hooren. Daar tusschendoor is het een voortdurend gefluit van tropische vogeltjes…”

In 1962, na 37 jaar, kwam er een einde aan de exploitatie van het schip. Men had gedurende die periode meer dan anderhalf miljoen bezoekers gehad.

Het schip moet eind jaren ’50, begin jaren ’60, nog een keer in Hardenberg zijn geweest. Wie kan zich dat herinneren en wie heeft er mogelijk foto’s van? We houden ons andermaal aanbevolen…


Toen, op 28 mei 1869: timmelieden gevraagd.

Aannemer Hamhuis in Heemse had in 1869 een grote klus te klaren, want in de Provinciale Overijsselsche en Zwolsche courant van 28 mei 1869 liet hij deze advertentie plaatsen. Hij was naarstig op zoek naar zes ervaren timmerlieden. Zij konden maar liefst twaalf centen per uur verdienen! Kom daar nu nog maar eens om…

Zeer waarschijnlijk ging het om de bouw van de nieuwe pastorie in Heemse. Op 16 september 1868 had de aanbesteding voor de nieuwbouw plaats gehad in café Kampman. Er waren acht inschrijvers, waarvan Hendrik Hamhuis Albertuszoon de laagste was. Hem werd werk gegund voor fl. 6200,-.

Hendrik stierf op 33-jarige leeftijd, op 7 november 1871 in Heemse. De aannemersfamilie Hamhuis zou nog vele decennia lang in Hardenberg werkzaam zijn. Zo zien we ze hier op de foto aan het werk voor hun zaak dat naast het notariskantoor op de Brink in Heemse stond.


Toen, op 27 mei 1935: de motorsportclub.

motorsport
Motorsportclub Hardenberg en O. secretariaat: Voorstraat A 118, Hardenberg. Telef. 29.

In het archief van de voormalige gemeente Stad Hardenberg is een brief bewaard gebleven van 27 mei 1935. De brief is verzonden door de “Motorsportclub Hardenberg en Omstreken”.

Die Sportclub was toen nog maar net opgericht. Een maand ervoor, op 6 april, stond in De Vechtstreek namelijk deze advertentie:
“Motorclub Hardenberg en omstreken. Zij die lid van de club wensen te worden gelieven zich op te geven vóór 13 april a.s. bij één der ondergetekenden, waar ook nadere inlichtingen zijn te bekomen. Kosten lidmaatschap 1 gulden per jaar. Het voornemen bestaat met Paasmaandag wedstrijden te houden. D. ten Cate, R. Bosch, A. Smit, J. Otter en R.E. de Bruin.”

Het secretariaat van de Motorclub was gevestigd aan de Voorstraat A-118, het woonadres van de secretaris, de joodse manufacturier Rudolf Emanuel de Bruin.

In de brief van de motorclub werd gevraagd of de gemeente een deel van De Marsch wilde verhuren. Dat verzoek werd gehonoreerd. Besloten werd een gedeelte van De Marsch, gelegen achter het voetbalterrein, voor oefeningen en eventueel te houden wedstrijden te verhuren voor f. 25,- per jaar.

motorsport
Op de foto zien we een motorfiets met het kenteken E-1881 bij de winkel in rijwielen, bromfietsen en motoren van Luut de Jong in de Achterstraat te stad Hardenberg. Voorop zit Berend Jan de Jong (geb. 04-04-1907) en achterop Froukje Zweers (geb. 02-12-1908).

Is er nog iemand die een of meerdere foto’s heeft met Hardenberger motorrijders van vóór de Tweede Wereldoorlog? We houden ons aanbevolen.

reactie Gerrit Jan van Faassen:
Meisje achterop is Froukje Zweers, zij is later getrouwd met de gemeenteambtenaar Johan van den Poll.


Johan van den Poll en Froukje Zweers


Het gezin Hendrik Willem Zweers en Maria de Jong, kinderen zijn Berend Jan en Froukje Zweers. Froukje Zweers was onderwijzeres en trouwde met Johannes Lubbertus van den Poll op 17-02-1938.


Johannes Lubbertus (Johan) van den Poll (de man achterop is ws. collega Schreuder) op de B.S.A. Tot aan zijn huwelijk in 1938 heeft hij deze motor in bezit gehad. De foto is ws. te Coevorden gemaakt.


Henk van den Poll test hoe de motor zit van buurjongen Mans Kamphuis op ’t Holt, de foto is genomen bij Kamphuis voor de boerderij.


Toen, op 16 mei 1775: huwelijksvoorwaarden adellijk huwelijk.

Op 16 mei 1775 werden, ter eeren gods en tot voortplanting van het menschelijk geslagt, de huwelijkse voorwaarden verleden tussen de bruidegom Christiaan Lodewijk graaf van Rechteren en bruid Ermgard Ebella Juliana baronesse van Raesfelt van Heemse. De akte is bewaard gebleven in het archief van het kasteel Rechteren bij Dalfsen.