Toen, op 14 juni 1721: de weggelopen echtgenote.

Drie eeuwen geleden, op 14 juni 1721, schreef Johan Molckenbour, indertijd Schout van Hardenberg, Heemse en Gramsbergen, onderstaande bijzondere akte. Het document is bewaard gebleven in het zgn. contentieuze archief van het Schoutambt Hardenberg.

Door middel van dit plakkaat sommeerde de schout van Hardenberg de weggelopen echtgenote van Roelof Egberts uit Ane, genaamd Annegien Rutgers, dat zij zich op 14 juli, ’s ochtends om 10 uur, diende te melden ten huize van de weduwe Hooftmans in de herberg Het Rode Hert in Hardenberg. Annegien had namelijk op 23 mei de benen genomen. Ze had haar man verlaten en had veel spullen agtherbacks en op een diefaghtige manier medegenomen. Het Het plakkaat was drie zondagen achter elkaar in Gramsbergen afgekondigd (omgeroepen) door koster Johannes Boerink. Hij ontving hier 8 stuivers voor.

Ick Johan Molckenbour, bij Commissie van Hoger Overigheijt, in der tijt Scholtus van den Herdenbergh, Heemse en Gramsberge, laet een ijegelijck die desen moghte sien en horen lesen, te weeten hoe dat op den 23 maij 1721 eene Annegien Rotgers, geboren in Drught (Drogteropslagen), een cluft of boerscap op Suitwolde in de Landscap Drenthe, wettelijck getrouwt aen eene Roelef Eghberts, woonaghtigh tot Ane, een boerscap in ’t Carspel of Schoutamp van den Herdenbergh, van haar wettige eheman voornoempt sonder redenen moetwilligh en malieutieuselijck is weghgelopen, en door sulck weghlopen h aer man voorscreven trouwloselijck verlaeten, en sekerlijck te vermoeden staat noit niet weder te sullen komen om redenen veele goederen aghterbacks en op een diefaghtige maniere doentertijt heeft medegenomen, oversulx de verlatene en geinteresseerde te raede is geworden, hem te addresseren aen desen Edelen Gerighte om te versoeken eene dagh van citatie op welcke sij gedeserteerde Annegien Rotgers moghte reeden geeven van haer desertie en schenden haeren trouw en dan te horen wat tegens haer schendersche des huwelijcks sal ingebraght worden ’t welck ick Scholtus in consederatie hebbende genomen, soo dat ick dit versoeck van de verlatene Roelef Egberts niet hebben kunnen verweijgeren, derhalven citere en laede U Annegien Rotgers tegens den veertienden julij aenkomstigh 1721 ten huise van de weduwe Hooftmans in ’t Rode Herte tot Herdenbergh alwaer mijn ordinaris Gerighte ben houdende om personelijck tegens tyn uir aldaer te willen compareren om in te brengen t’geen tegens uw sal ingebraght worden, en onvermoedelijck uw persoon op den 14den julij niet moghte compareren en erschijnen, soo sal ick Scholtus alsdan genootdrongen worden, aen de als dan aenhoudende, en erschijnende partije te geven wat reghtens in en over deese saeke sal bevonden worden, en omdat men hier niet weet door u uw weghlopen de plaets uwer residentie, soo sal deesen drie sondaegen en in drie carspelkercken worden gepubliceert, en nae publicatie geaffigeert om te strekken nae behoren, wien ten gevolge tot kraght en seekerheijt deeses, ick Scholtus desen eijgenhandigh hebbe geteyckent en gesegelt. Actum Herdenbergh den 14 junij 1721.

In de kantlijn staat geschreven:
Gepubliceert in Gramsb(ergen) den 15, 22 en 29 junij en na publikatie dezeve geaffigeert, daarvoor ontfangen 8 stuiver. Johannes Boerink.


Toen, op 16 mei 1775: huwelijksvoorwaarden adellijk huwelijk.

Op 16 mei 1775 werden, ter eeren gods en tot voortplanting van het menschelijk geslagt, de huwelijkse voorwaarden verleden tussen de bruidegom Christiaan Lodewijk graaf van Rechteren en bruid Ermgard Ebella Juliana baronesse van Raesfelt van Heemse. De akte is bewaard gebleven in het archief van het kasteel Rechteren bij Dalfsen.


Toen, op 05 mei 2006: monument boerderij ‘Bouwlust’.

Deze foto is gemaakt op 5 mei 2006. We zien de monumentale boerderij ‘Bouwlust’ van de fam. Heerkes aan de Gramsbergerweg. De foto is gemaakt ten behoeve van het boek Monumenten in de gemeente Hardenberg.

De uitvoerig beschreven geschiedenis van het gemeentelijk monument Bouwlust kunt u terugvinden in genoemd boek, maar ook online op onze website.


Toen, op 23 maart 1854: zaailand het Boschje nodig voor de aanleg van het kanaal.

In het archief van de Gramsberger notaris Willem Swam wordt een onderhandse machtiging bewaard, gedateerd 23 maart 1854. De machtiging is ondertekend door Grietjen Broekhuis en haar echtgenoot de rijksambtenaar Gerrit Jan Lammertink te Steenwijk. Zij machtigden hun zwager Hendrik Jan Welleweerd in Gramsbergen tot het verkopen van een perceeltje grond aan de Overijsselsche Kanaalmaatschappij te Zwolle. Het ging om hun aandeel in een stuk zaailand bij het Boschje te Gramsbergen, sectie D-699. Genoemd stuk grond was de maatschappij nodig voor de aanleg van het kanaal Almelo-De Haandrik, als zijtak van het Overijssels Kanaal. Het graafwerk was in 1856 gereed…


De exacte locatie van Havezate Gramsbergen

De voormalige havezate, Huis Gramsbergen, werd op het allereerste kadastrale minuutplan (1824-1830) ingetekend door landmeter eerste klasse J.B. van Lith. De kleuren op de plans hebben vaak een betekenis. Gewone gebouwen zijn lichtrood (karmijn), wegen bruin (gebrande sienna), wateren blauw (ultramarijn) en gebouwen die vrijgesteld waren van grondbelasting, zoals kerken, kobaltblauw.

Klik op de kaart voor een vergrote weergave.

Duidelijk is te zien dat er nog slechts één langgerekt bouwdeel van het Huis Gramsbergen resteert, namelijk een van de vroegere bouwhuizen. Het complex werd omgeven door een landschapstuin met twee vijverpartijen en een bijzonder vormgegeven gracht. De oprijlaan vanaf de nog altijd bewaard gebleven toegangspoort leidde vóór 1821 nog naar het hecht en sterk herenhuis, maar in genoemd jaar was dat bij opbod voor afbraak verkocht…

Een van onze volgers, dhr. Nabers uit Hengelo, heeft ons geholpen bij het bepalen van de exacte locatie van het in 1869 afgebroken herenhuis. Daarmee is de havezate weer ‘op de kaart gezet’.

Klik op de kaart voor een vergrote weergave.

Veel meer over de geschiedenis van de vroegere havezate, met kaartmateriaal en overige illustraties, leest u op onze website.