Toen, op 5 maart 1806: diploma van de onderwijzer.

0305_schoolmeester Gerrits


Op 5 maart 1806 werd dit ‘diploma’ afgegeven aan schoolmeester Hendrikus Gerrits. Het kattenbelletje, want veel meer is het niet, werd op die dag verstrekt door het Departementaal Schoolbestuur van Overijssel.

Hendrikus Gerrits, geboortig en woonachtig in Heemse, gaf al vanaf 1801 les in het kleine éénklassige schooltje in Holthone. Hij was op 6 oktober van dat jaar door schout Jan Godfried Pruim benoemd als opvolger van Berend Rave die een week eerder vrijwillig afstand van die functie had gedaan.

Hendrikus was eigenlijk helemaal niet geschikt om les te geven. Dat blijkt klip en klaar uit het ‘diploma’, waarin staat: dat dezelve weinig aanleg heeft tot den post van onderwijzer der jeugd en vrij onkundig is. Kennelijk was er geen betere kandidaat voor handen en derhalve besloot de commissie hem schoorvoetend een magere voldoende te geven. Echter, bij de minste of geringste klacht van de districtsschoolopziener, zou Gerrits opnieuw examen moeten doen!

Dit zegt veel over hoe het onderwijs op het platteland er vroeger bij stond. De uitgestrektheid van het schoutambt Hardenberg maakte dat de kindertjes uit de buurtschappen óf ver moesten lopen naar een school in Heemse, Gramsbergen of Hardenberg, óf ze hadden het ‘geluk’ dat ze dichtbij huis les kregen in een vaak klein en provisorisch ingericht schoollokaaltje. De onderwijzers die in de buurtschappen les gaven, waren vaak tot die functie ‘veroordeeld’, omdat ze bijvoorbeeld lichamelijk zwak waren en niet in staat waren zware arbeid te verrichten. In de scholen op het platteland werd alleen les gegeven in de periode van ‘Martinij tot Paaschen’, oftewel alleen tijdens de wintermaanden.


Toen, op 06 oktober 1801: aanstelling schoolmeester te Holthone.

Uit bijgaande scan blijkt dat Hendricus Gerrits uit Heemse op 6 oktober 1801 door schout J.G. Pruim werd benoemd tot schoolmeester van Holthone, als opvolger van de vrijwillig ontslagen Berend Rave.
Genoemde Hendricus Gerrits betrof de op 21 mei 1775 in Heemse gedoopte zoon van Gerrit Everts en Harmtjen Beenen.
Hendricus zou later de achternaam van zijn moeder gebruiken, want op 2 februari 1821 trouwde hij met Martha Dorgelo en werd zijn naam in de huwelijksakte vermeld als ‘Hendricus Beenen’. Hendricus was toen al 45 jaar.

Hendricus zou tot zijn overlijden in 1834 de schoolmeester zijn in het kleine éénklassige schooltje in Holthone. Daar werd alleen in de wintermaanden les gegeven, want ’s zomers hadden de kinderen van de boeren geen tijd. Ze moesten dan meehelpen op de boerderij.